نوشته ها در دسته بندی: فصلنامه شماره 48

واردات محصولات آرایشی و بهداشتی در سال ۱۳۹۶ حدود ۴۰۰ میلیون یورو و در سال ۱۳۹۷ حدود 112 میلیون یورو گزارش شده است. این کاهش واردات به علت افزایش نرخ ارز در سال 1397 ایجاد شده و با توجه به ممنوعیت واردات بیش از ۸۰ درصد کالاهای این بخش در سال گذشته، رقم دقیق واردات محصولات آرایشی و بهداشتی در سال گذشته هنوز مشخص نیست، اما این در حالی است که در سطح عرضه اثری از کاهش محصولات خارجی نیست. کل حجم واردات قانونی، قاچاق و تولید محصولات آرایشی، یعنی کل مصرف این محصولات در ایران سالانه معادل چهار میلیارد دلار است و ایران دومین مصرف‌کننده محصولات آرایشی در خاورمیانه و در برخی محصولات اولین مصرف‌کننده است. با صدور بخشنامه محدودیت واردات محصولات آرایشی و بهداشتی، و با توجه به اینکه تولید لوازم آرایشی در کشور پاسخگوی نیاز نیست، افزایش چشمگیری در کالای قاچاق در سطح بازار را شاهد هستیم.

با توجه به توافق بین انجمن تولیدکنندگان لوازم آرایشی و بهداشتی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سازمان غذا و دارو در خصوص درج کد رهگیری بر روی محصولات تولیدی، بر اساس این توافق درج کدرهگیری برای همه محصولات آرایشی و بهداشتی انجام خواهد شد و مردم به راحتی می‌توانند کیفیت و اصالت فراورده‌ها را استعلام کنند. مقرر شده است از پایان شهریور سال 1400 درج کدرهگیری در مرحله اول روی انواع کرم پودر، پرایمر ها، بی بی کرم (BB cream)، سی سی کرم (CC cream)، عطریات و قرص ظرفشویی اجرایی شود. مدیرکل امور فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو با تاکید بر ضرورت استعلام اصالت فراورده‌های آرایشی و بهداشتی اظهار داشته است که با درج کد رهگیری به راحتی می‌توان از طریق سامانه www.ttac.ir و سامانه پیامکی ۲۰۰۰۸۸۲۲ اصالت فراورده‌ها را استعلام و از تولید و توزیع محصولات تقلبی و قاچاق جلوگیری کرد.

بازار محصولات آرایشی و بهداشتی از رقابتی ترین بازارهای جهان به شمار می رود. در سال 2017، ارزش این بازار 532.43 میلیارد دلار تخمین زده شده است و پیش بینی می شود تا سال 2023، این رقم به
805.61 میلیارد دلار برسد. درواقع نرخ رشد سالانه این صنعت از سال های 2018 تا سال 2023،به میزان 71 درصد تخمین زده شده است.

خاورمیانه به ویژه ایران، از مهم ترین بازارها برای محصولات صنعت آرایشی و بهداشتی است. در سال 2017، ایران سومین کشور مصرف کننده محصولات آرایشی و بهداشتی در خاورمیانه بود و به عنوان هفتمین واردکننده محصولات این صنعت در جهان مورد توجه قرار گرفت. حجم بازار آرایشی و بهداشتی ایران
2.2 میلیارد دلار تخمین زده شده است که پیش از تشدید تحریم‌ها، تولیدکنندگان داخلی سهم 30 درصدی از تامین و عرضه در این بازار داشتند و 70 درصد نیاز بازار از محل واردات تامین می‌شد. تا سال 1396، سهم واردات قانونی محصولات آرایشی و بهداشتی به کشور، 10 درصد از 70 درصد بود و بقیه، به طور قاچاق به بازار تزریق می‌شد. به عبارت دیگر، اگر سهم محصولات آرایشی خارجی از بازار را یک میلیارد و 600 هزار دلار در نظر بگیریم، تنها 200 هزار دلار از این میزان، به طور رسمی به کشور وارد می شده است.

با تشدید تحریم ها، واردات محصولات آرایشی و بهداشتی، چه رسمی و چه قانونی، محدود شده است. هم چنین در سال 97، هیئت دولت مصوبه ای را ابلاغ کرد که براساس آن واردات کالاهای لوکس خارجی به ایران ممنوع شد و همین تولیدکنندگان صنایع آرایشی و بهداشتی را بر آن داشت تا در شرایط نبود رقیب خارجی در بازار، بر تولید نمونه های مشابه خارجی سرمایه گذاری کنند. یافته های یک پژوهش نشان می دهد مصرف کنندگان داخلی پس از سال 97، همزمان با محدودیت واردات و تشدید تحریم ها، بیش از سال های پیش از تحریم به برندهای داخلی تولیدکننده صنایع بهداشتی و آرایشی روی آورده اند. درواقع شرکت های آرایشی و بهداشتی از سال 97، افزایش فروش داخلی، افزایش کیفیت محصولات و افزایش سودآوری را ثبت کرده اند با این حال، صنعت آرایشی و بهداشتی ایران، باتوجه به دشواری انتقال ارز صادراتی، فرصت کمتری برای حضور در بازار سایر کشورها دارد.

گفت وگوی پژوهشگران با خبرگان این صنعت نشان می دهد در حوزه صادرات، میزان فروش صادراتی با توجه به افزایش نرخ ارز، از نظر ریالی افزایش پیدا کرده اما با توجه به اینکه صادرات از طریق خطوط ریلی به کشورهای همسایه مقدور نیست، هزینه حمل و نقل بالاست و با توجه به تحریم های آمریکا، انتقال پول از کشورهای صادراتی هدف به ایران هم به طور تقریبی، غیرممکن است. هم چنین در زمینه واردات مواد اولیه صنایع آرایشی و بهداشتی به کشور، با توجه به تحریم ها مشکلاتی وجود دارد که در نهایت سود شرکت ها را محدود می کند.

با توجه به مقایسه سرانه مصرف لوازم آرایش در ایران و دیگر کشورها، به وضوح مشخص است که میزان مصرف لوازم آرایش در ایران نسبت به مصرف جهانی بسیار بالاست. ایرانی‌ها به‌طور متوسط ۴,۵‌درصد از درآمد سالانه‌شان را برای لوازم آرایش هزینه می‌کنند. این درحالی است که این رقم برای شاخص متوسط جهانی 2.6درصد می‌باشد.

علل تقاضای رو به رشد لوازم آرایشی

درباره علل استفاده رو به رشد لوازم آرایشی به نظر می‌رسد تاثیر عوامل جامعه شناختی در بروز آن بسیار پررنگ‌تر از عوامل روان شناختی است. در میان عوامل اجتماعی برخی جوان بودن جمعیت را علت اصلی استفاده رو به رشد این محصولات می‌دانند و معتقدند که با تغییر هرم سنی جمعیت نیاز جامعه به چنین محصولاتی تغییر خواهدکرد. واقعیت امر این است که در جوامع غرب شاید بیشترین مصرف کننده لوازم آرایشی افراد مسن هستند تا جوانی و شادابی از دست رفته خود را از طریق این محصولات باز یابند. در ایران هم بعید به نظر می‌رسد زنان با افزایش سن از مصرف این لوازم رویگردان شوند. برخی نیز بر این باورند زنان ایرانی به خاطر نوع پوشش بیشترین تمرکز خود را روی صورت دارند. جامعه شناسان بدن هم بر این باورند صورت بیش از هر عضو دیگر محل تمرکز ارزش‌ها است و این عضو در برخورداری از مزایای اجتماعی نقش بسزایی دارد.

نظر آقای احسان كاظمي، روان‌شناس اجتماعي، در زمينه چرايي مصرف بالاي لوازم آرايش در ايران:

«آرايش يك نماد براي مصرف‌كننده و بيننده است چرا كه اساسا صورت تابلوي مشخصي است كه بيانگر سن، طبقه اجتماعي، سلامتي افراد است. اغلب افراد با ظاهر خود وارد يك تعامل اجتماعي مي‌شوند و اين مسئله براي آنها بايد به نحوي باشد كه در اين تعامل اجتماعي موفق باشند. اين موفقيت از احساس مثبت خود شخص و بيننده مشخص مي‌شود.

معمولا كساني‌كه داراي شخصيت نمايشي هستند يا از خودشيفتگي رنج مي‌برند و يا افرادي كه دچار وسواس مصرف هستند با افراط در اين زمينه خود را اغنا مي‌‌كنند. افراد خودشيفته براي ديده شدن تلاش بيشتري مي‌كنند و اين مسئله نقابي است براي خوب نشان دادن خود. براي مثال افراد افسرده با زيباتركردن خود قصد سرپوش گذاشتن بر مشكلات فكري و روحي خود را دارند.»

تغییر سبک زندگی ایرانی‌‌ها در چند سال اخیر و رقابت برای پولدار و زیباتر دیده شدن، آتش استفاده از لوازم آرایشی را به جان دختران ایرانی انداخته است.

امروزه دیگر داشتن تحصیلات عالیه و یا داشتن هنرهای مختلف مزیتی برای دختران به شمار نمی‌آید بلکه جامعه به داشتن ظاهری زیبا و گاه نازیبا اما عجیب اکتفا می‌کنند و همین مساله نیز باعث می‌شود آمار استفاده از لوازم آرایشی چنین سرسام آور بالا رود.

فرهنگ سازی در خانواده و جامعه و تعلیم این مساله که ارزش باطن یک دختر و زن بسیار بیشتر از ظاهر اوست، می‌تواند باعث شود اعتماد به نفس در دختران ما نهادینه شود تا به جای گرفتن رنگ و قلم در دست آستین همت بالا بزنند و در جایگاه های علمی و ورزشی جایگاه و ارزش واقعی خود را نشان دهند.

موانع و مشکلات تولید محصولات ارایشی و محصولات مراقبت پوستی در ایران

بعد از اعلام ممنوعیت واردات محصولات آرایشی در سال ۹۷ انقلابی در تولیدات این حوزه صورت گرفت. همیشه قاچاق وجود داشته و وجود خواهد داشت اما محصولات آرایشی با توجه به ارزش بالا و حجم کمی که دارد می‌تواند گزینه خوبی برای قاچاقچی‌ها باشد. شاید با یک چمدان لوازم آرایشی قاچاق بتوان سود بسیار مناسبی بدست آورد. با وجود حجم بالای قاچاق در این حوزه، کارخانجات فعال ما در حوزه لوازم آرایشی توانستند به سرعت تولیدات خود را گسترش داده و به سطح قابل قبولی در تولید لوازم آرایشی برسند که امروز حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند. توقف واردات عامل بسیار مهمی برای رشد چشمگیر تولید و بهبود کیفی محصولات تولید داخل بود.

محصولات جدید زیادی وارد بازار شد که با اقبال بسیار خوبی در بین مردم مواجه شد و تولید رونق بسیار خوبی گرفت. کیفیت محصولات تولید داخل بطور چشمگیری بهبود پیدا کرده است اما متاسفانه هنوز فرهنگ استفاده از کالای ایرانی به میزان کافی بین مصرف کنندگان لوازم آرایشی جا نیفتاده است. اطمینان و اعتماد به کالای ایرانی به خصوص در اقلام سلامت محوری مثل لوازم آرایشی نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتری دارد. این محصولات مستقیما با پوست و چهره افراد در ارتباط است و بسیار اهمیت دارد که در تولیدات داخل وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد نظارت کاملی داشته باشند تا تمام فاکتور‌های کیفی بررسی شود تا مصرف‌کننده بتواند از سلامت محصولات تولیدی اطمینان کامل حاصل نموده و در نهایت به محصولات تولید داخل اعتماد نماید.

در حال حاضر وضعیت قیمت لوازم آرایشی و بهداشتی از مرز افزایش درصدی گذر کرده و به افزایش چندصد درصدی رسیده است. فروش لوازم آرایشی نیز به‌دلیل قیمت بالا به شدت افت کرده و در زمینه فروش این کالا متاسفانه در حال طی کردن یک روند نزولی‌ هستیم. از طرفی بسیاری از مواد اولیه این محصولات وارداتی بوده و به دلیل نوسانات دلار و عدم تخصیص ارز به لوازم آرایشی و بهداشتی و همچنین مواد اولیه آن‌ها، قیمت این کالاها به شدت اوج گرفته است و گرانی مضاعف این کالاها باعث رکود در بازار شده است.

زمانی که جلوی واردات گرفته شود وضعیت نسبتا مطلوبی در زمینه تولیدات داخلی ایجاد خواهد شد اما متاسفانه در کشور ما حتی برای تولید داخلی نیز نیازمند تامین مواد اولیه از خارج از کشور هستیم. با توجه به اینکه دلار در کشور ما نوسانات زیادی را پشت سر می‌گذارد و در گمرکات نیز موانع زیادی وجود دارد، تاجران و بازرگانان دیگر رغبتی برای خرید و فروش کالاها و مواد اولیه لوازم آرایشی و بهداشتی ندارند و معتقدند این جریان برایشان سودآور نیست. از این رو واردات لوازم آرایشی به شدت کاهش پیدا کرده است و جنس اصل کم‌یاب و گران است. از طرف دیگر، علاوه بر شرایط اقتصادی سخت مردم، وضعیت اجاره مغازه‌ها نیز سرسام‌آور است و این خود از عواملی است که باعث می‌شود کسبه دیگر تمایلی به فعالیت در این بازار نداشته باشند و در نتیجه سهم فروش این بازار کاهش یابد.

مشکلات استفاده بیش از حد لوازم آرایش

استفاده بیش‌از‌حد از لوازم آرایشی می‌تواند مشكلات فراوانی برای سلامت فرد ایجاد کند. همچنین بسیاری از لوازم آرایش موجود در بازار که به صورت قاچاق وارد كشور می‌شود و مصرف‌كننده نمی‌تواند در مورد سلامت آن‌ها اطمینان حاصل كند و احتمال آلودگی‌ها و ابتلا به بیماری‌‌ها از طریق لوازم آرایش به‌خصوص در ایران بسیار زیاد است. بر اساس پژوهش‌های موسسه تحقیقاتی ام‌تی‌بی‌، 296 عارضه در کمین کسانی است که مواد آرایشی بهداشتی تقلبی استفاده می‌کنند. کلروفوم‌ها، پارابن‌ها و فرمالدئید از مهم‌ترین مواد شیمیایی است که در لوازم آرایشی استفاده می‌شود و این مواد پتانسیل بالایی برای ایجاد بیماری‌های پوستی دارند؛ به طور کلی این مواد شیمیایی در اثر استفاده زیاد سبب تضعیف شدید پوست در مقابل بیماری‌ها شده و فرد را در معرض پیری زودرس قرار می‌دهند.

 مصرف لوازم آرایشی از جنبه پزشکی نیز قابل بحث است. بسیاری از مواد تشکیل‌دهنده لوازم آرایشی ممکن است عوارض پوستی داشته و سلامت انسان را به خطر اندازد. کارشناسان پزشکی معتقدند ترکیبات سرب و آرسنیک که داخل کرم‌های آرایشی، رژ لب و غیره به کار می‌رود باید به ترتیب زیرppm 2 و 10ppm باشد، در این صورت مصرف این مواد آرایشی هیچ عارضه‌ای به دنبال نخواهد داشت. اما از آنجا که حجم بیشتر لوازم مصرفی آرایشی موجود در بازار را کالاهای تقلبی که از مبادی غیر رسمی وارد کشور می‌شوند و معمولاً کیفیت پایینی نیز دارند، تشکیل می‌دهند و از طرفی، با توجه به اینکه بسیاری از افراد که سطح درآمد پایینی دارند به این نوع لوازم آرایشی روی می‌آورند، سلامت این فرآورده‌ها و اثرات مخرب آن بر سلامت پوست و مو نیز مورد سوال است که در این زمینه باید از اظهار نظر متخصصان پوست و مو بهره برد. خشکی و التهاب پوست و مخاط‌ها، التهاب چشم، نازک‌شدن پلک‌ها، حساسیت‌های گوارشی و تنفسی، اختلال در فعالیت‌های غددی و ضعف عمومی از جمله خطراتی است که در صورت استفاده بلند مدت از لوازم آرایشی در افراد عارض مي‌شود.

جهت جلوگیری از ایجاد التهاب و واكنش پوستی در اثر استفاده از لوازم آرایشی، می‌توانید قسمتی از ماده آرایشی را روی بازوی خود امتحان کرده و چون پوست بازو مانند پوست صورت حساس و نازك است و از لحاظ بافتی شبیه به هم هستند، در صورتیکه ظرف مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت پوست بازو واكنش نشان داد، مشخص خواهد شد كه پوست صورت شما نیز در تماس با مواد آرایشی ممكن است دچار التهاب و واكنش پوستی شود. البته با این روش نمی‌توان عوارض بلند مدت لوازم آرایشی را مورد بررسی قرار داد.

imna.ir

fardanews.com

etarh.com

phana.ir