صنعت شیشه
وقتی میخواهیم آدمی را حساس و با قلبی شکننده معرفی کنیم، میگوییم قلبش همچون شیشه است.
وقتی میخواهیم انسانی را زلال و صاف تعریف نماییم میگوییم مثل شیشه میماند شفاف و پاک.
این جسم شکننده و شفاف، در عین حال آن قدر سفت و سخت است که بجز الماس قادر به ایجاد شیار بر روی همه اجسام است. در پیرامون خود بعضاً به افرادی برمیخوریم که همانند شیشه در عین سختی بسیارشکننده و آسیبپذیرند.
شیشه مایعی است که بر اثر سرد شدن سریع گرانروی آن به حدی رسیده که امکان تشکیل شبکه منظم کریستال را نیافته است. از لحاظ علمی شیشهای شدن پدیدهای است که هر جسمی میتواند به این حالت درآید. در این پروسه، زمان عاملی تعیینکننده میباشد و شیشه شدن اجسام بستگی به زمانی دارد که آن جسم برای تشکیل شبکه منظم بلوری دارد.
اولین انواع شیشه در طبیعت و بویژه در پی فوران آتشفشانها بوجود آمده است. با توجه به مطالعات تئوری و میدانی، وهمچنین حفاریهای انجام شده، چنین گزارش شده که قدمت شیشه و حضور آن در زندگی اقوام اولیه به پنج هزار سال پیش بازمیگردد.
ظروف کشف شده در بینالنهرین، قدمت شیشه را به بیش از دو هزار سال قبل از میلاد مسیح بازمیگرداند. انواع ظروف شیشهای بدست آمده از حفاریها در مصر، قدمت این پدیده را پنج هزار سال تخمین زدهاند، در ایران هم باستانشناسان در پی کاوشهای انجام شده در لرستان و شوش، قطعات شیشهای سبزرنگی بدست آوردهاند که قدمت آن را 2250 سال قبل از میلاد مسیح ارزیابی میکنند.
انسانهای عصر برنز، شیشه طبیعی را گرم کرده به اشکال مختلف درآورده و در زندگی بدوی آن دوران مورد استفادههای گوناگونی همچون ادوات جنگی و ساخت ابزاری برای شکار و دفاع شخصی قرار میدادند. حدود 100 سال قبل از میلاد مسیح هنر شیشهسازی از مصر به ایتالیا رفت و سپس بتدریج از ایتالیا به اسپانیا، آلمان، انگلیس و سواحل شمالی دریای سیاه راه یافت. در حدود سال 900 میلادی، شیشه و آیینهسازی در شهر ونیز ایتالیا هم توسعه فوقالعاده یافت.
ایتالیاییها پس از دستیابی به فنون ساخت شیشه، این صنعت را به جزایر “مورانو و بورانو” انتقال دادند تا از دسترس دیگر اقوام در امان بماند. امروزه سازهای شیشهای مورانو شهرت جهانی دارد.
همزمان با سالهای 1600 تا 1700 میلادی صنعت شیشه بتدریج در جهان توسعه یافت و به سرعت فراگیر شد. شیشه علاوه برسختی و شفافیت و مقاومت در برابر صدا و هوا بدلیل دارا بودن خاصیت نقش و رنگپذیری و قابلیت تولید در سطوح و رنگهای مختلف کاربرد زیادی در صنعت معماری، ساختمان و دکوراسیون فضاهای اتوموبیل، هواپیما و کشتی را دارد. تولید صنعتی شیشه در ایران که بیشترین کاربرد آن در صنعت ساختمان و ظروف میباشد قدمتی در حدود 100 سال دارد. واحد تولید شیشه در ایران برای اولین بار در سال 1318 توسط شرکت شیشه ایران راهاندازی شد. پس از آن کارخانجات شیشهسازی قزوین و آبگینه نیز به این صنعت گرویدند و در ادامه کارخانجات تولید و ساخت شیشه در استان یزد و شیشه لیا و شیشه ساوه نیز فعالیت خود را آغاز نمودند.
با توجه به وفور مواد اولیه مورد نیاز صنعت شیشهسازی در ایران و ارزان بودن انرژی، هنوز جای فراوانی برای توسعه این صنعت بمنظور تامین نیاز داخلی و صادرات آن وجود دارد.