صنايع پيشرفته غذاي ايتاليا

كشاورزي و امنيت غذا يك بخش استراتژيك و اولويت‌دار براي همه كشورهاست. تجربه طولاني ايتاليا در اين حوزه متكي بر شيوه‌هاي كشاورزي پايدار و احترام به تنوع زيستي است. كشاورزي ايتاليا جزو سبزترين‌ها در اروپاست از جمله دلايل آن استفاده از كمترين آفت‌كش‌هاست. دو عامل ياد شده (پايداري و تنوع زيستي) زمينه مناسبي را براي همكاري و مشاركت با ملل مختلف ايجاد كرده است. در حقيقت تخصص ايتاليا طيف كامل فعاليت‌هاي كشاورزي از كشت و آبياري تا برداشت، از توليد پيشرفته‌ترين ماشين‌آلات فرآوري مواد غذايي تا بسته‌بندي، موفقيت بي‌مانندي را در عرصه بين‌المللي براي ايتاليا به ارمغان آورده است. تا آنجا كه بخش مواد غذايي به عنوان يكي از پيشران‌هاي اقتصاد ايتاليا و نمادهاي تعالي ايتاليا (Italian Excellence) زير ضربات سنگين پاندمي كرونا رشد قابل‌توجهي داشته است. صادرات غذا در ايتاليا ركورد جديدي را در سال 2021 ثبت كرده و آن رشد 8.9 درصدي است. در واقع با وجود چالش‌هايي كه به‌طور كلي تجارت جهاني را متاثر كرد، اين بخش به دليل انعطاف‌پذيري متناسب به رشد خود ادامه داد. اين عملكرد عالي تنها در بازار اتحاديه اروپا به دست نيامده، بلكه به دليل شتاب قابل توجه در بازارهايي نظير چين، كره جنوبي و روسيه نيز است. بخش ماشين‌آلات صنعتي همواره عامل كليدي حضور چشمگير ايتاليايي‌ها در بازارهاي بين‌المللي بوده است. اين ماشين‌آلات جايگاهي نمادين در صنعت مواد غذايي دارند. برتري صنعتي در اين بخش محرك صادرات محصولات به سراسر جهان و رشد ذكر شده است. دستگاه‌هاي برش، فرآوري محصولات نان، مواد غذايي و آشاميدني و دستگاه‌هاي آماده‌سازي ميوه و سبزيجات نمونه‌هايي از محصولات توليدي شركت‌هاي ايتاليايي است كه در ايران هم محبوبند.

 در اين صنعت برخلاف تصور عامه پراكندگي جغرافيايي در سايت‌هاي توليدي بالاست. اين پراكندگي نه تنها نشانه ضعف نيست كه نقطه قوت اين صنعت براي سفارشي‌سازي است. اين استراتژي گردش مالي صنعت در اين دهه را به دو برابر افزايش داده و آمارها نشان مي‌دهد كه سرعت رشد سريع اين بخش از ميانگين كل ماشين‌آلات بيشتر بوده است. اگر تنها ماشين‌آلات و فناوري مواد غذايي را در نظر بگيريم، ايتاليا همواره بالغ بر 90 درصد توليدات خود را صادر مي‌كند! هنگامي كه به توليد‌كنندگان ماشين‌آلات و تجهيزات غذايي ايتاليايي نگاه كنيد، به وضوح روح نوآورانه لئوناردو داوينچي در آن مي‌درخشد. درست است كه بسياري از شركت‌هاي ايتاليايي كوچك و متوسط هستند اما اين مقياس شما را گمراه نكند، چراكه به سختگيرانه‌ترين نيازهاي مشتريان پاسخ مي‌دهند. پس اين شهرت به لطف ماشين‌آلات برتر، بادوام و هوشمند حاصل شده است. به علاوه توليدكنندگان تجهيزات كشاورزي ايتاليايي بيشترين تنوع را به دنيا عرضه مي‌كنند. همين است كه برترين شركت‌هاي تجاري كشاورزي، خطوط توليد از ماشين‌هاي چمن‌زني گرفته تا تراكتورها و ماشين‌هاي برداشت را از اين شبه جزيره چكمه‌اي تامين مي‌كنند. در واقع آب و هوا و جغرافيايي متنوع ايتاليا به توليدكنندگان اين امكان را مي‌دهد تا خلاقانه‌ترين راهكارها را به توليدكنندگان جهاني ارايه دهند.  شايد بپرسيد، چه چيزي مي‌تواند اين به‌روز بودن را تضمين كند؟ اكوسيستم نوآوري ايتاليا. اين اكوسيستم همزمان با ديگر كشورهاي اتحاديه اروپا هم‌افزايي بي‌نظيري را براي صنعت فراهم كرده است. امروزه بيش از 200 استارت‌آپ در اين حوزه فعاليت مي‌كنند و در دهه اخير بيش از 250 ميليون يورو سرمايه در اين بخش جذب شده است. استارت‌آپ‌هاي اين حوزه همان خالقان نوآوري هستند كه فرصت‌هاي رشد فوق‌العاده‌اي را در اختيار ايتاليا مي‌گذارند. شتاب‌دهنده‌ها، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري خطرپذير و انجمن‌ها نيز حامي توسعه هر چه بيشتر اين بخش هستند. مي‌دانيد كه نوآوري يك نعمت است. مشكلات را در عرض زنجيره تامين حل مي‌كند و فرآيندها را كاراتر.  پيشران اين همه كه گفتيم دستورهاي پخت Made in Italy است كه آن را از مرزهاي ملي فراتر برده و رونق بسياري پيدا كرده است. در سال‌هاي اخير مردم به پيروي از رژيم غذايي سالم بيشتر تشويق مي‌شوند. همين روند مصرف‌كنندگان هوشمند در سراسر دنيا را به محصولات موجود در رژيم مديترانه‌اي سوق داده است.  سنت غذاي ايتاليايي‌ها از سنت مديترانه‌اي پيروي مي‌كند و هسته آن تمركز روي مواد ساده و طبيعي است. بي‌شك، اين رژيم غذايي سالم مي‌تواند به كنترل قند خون، كاهش وزن، كاهش بيماري‌هاي قلبي و كاهش افسردگي منتهي شود.  غذاهاي ايتاليايي بسيار ساده اما مملو از طعم‌هايي است كه براي ذائقه‌هاي مختلف دلپذير هستند. ايتاليايي‌ها باور دارند كه درباره غذا كمتر، به معناي بيشتر است. تعادل تعداد محدود مواد اوليه مي‌تواند طعم و تمايز خاصي براي غذاي ايتاليايي به وجود آورد. در كنار اين سادگي، تازگي هم بسيار مهم است.  مي‌توان گفت هر منطقه از ايتاليا دستور پخت سنتي خود را دارد كه نسل به نسل بين آنها نگه داشته شده است. همين سبب شده بيش از هزاران دستور پخت و محصول متنوع از جمله 400 نوع پنير در ايتاليا موجود باشد. بخش حياتي فرهنگ غذاي ايتاليايي را مي‌توان در حفظ منحصربه‌فرد بودن طعم خاص هر غذا از هر منطقه دانست؛ اين تضميني براي حفظ اين سنت در ميان نسل‌هاست. چنين تلاشي براي حفظ اصالت دستورهاي پخت آن را جزو قديمي‌ترين‌ها و باسابقه‌ترين‌ها كرده است.  غذاهاي ايتاليايي از سالم‌ترين‌ها در جهان به شمار مي‌روند، چون وسواس آنها در كيفيت و تازگي راهي جز سلامت را باقي نمي‌گذارد. ايتاليايي‌ها عاشق آن هستند كه به جاي خريد مواد اوليه داراي نگهدارنده‌هاي ناسالم سراغ موادي بروند كه خود در خانه درست كرده‌اند و همين تضميني است براي طراوت. درك عناصر غذاي ايتاليايي شما را به تاريخ طولاني و خوش طعم فرهنگ غذاهاي ايتاليايي مي‌برد. پس از خواندن اين مقاله با غذاهاي ايتاليايي بيشتر آشنا شديد و مي‌توانيد از ذره‌ذره تاريخ، سنت و طعم آن لذت ببريد.

٭ اين يادداشت در پي گفت‌وگو با سفير ايتاليا درباره رويداد جهاني «آشپزي ايتاليايي» به قلم مدير ايتا، سازمان تجارت ايتاليا در تهران – بخش توسعه بازرگاني سفارت ايتاليا – ITA-Italian Trade Agency نوشته شده است.