صنعت نساجی یکی از قدیمیترین و در عین حال مهمترین صنایع جهان است که به دلیل دارا بودن نقش مهم در اشتغالزایی و توسعه صنعتی، اقتصادی و اجتماعی از دیرباز مورد توجه خاص کشورها و اقتصادهای بزرگ دنیا قرار داشته است. مزایای متنوع این صنعت از جمله ارزآوری، تولید ثروت ملی، نیاز به سرمایهگذاری کمتر نسبت به سایر صنایع و همچنین ارزش افزوده بالا، موجب گردیده تا بسیاری از کشورهای صنعتی و توسعه یافته امروز جهان، صنعتی شدن خود را از صنایع نساجی و پوشاک آغاز نمایند.
منسوجات به “پارچههایی که از مواد مختلف بافته میشوند” اطلاق میگردد. در صنعت نساجی از مواد خامی همچون پنبه یا پشم به عنوان ماده اولیه استفاده کرده و این مواد را به نخهایی که بعداً برای ساخت پارچه به کار میرود، تبدیل میکند. مواد خام مورد استفاده در این صنعت، ممکن است طبیعی یا مصنوعی باشند. مواد خام مصنوعی مورد استفاده در صنعت نساجی با استفاده از محصولات صنایع شیمیایی تولید میشوند. صنعت نساجی، تمام فرایندهای مربوط به تبدیل مواد خام به محصولات نهایی را در برمیگیرد. پوشاک یکی از اصلیترین و شاخصترین، محصولات نهایی صنعت نساجی است که یکی از نیازهای مهم و طبیعی بشر را برآورده میسازد.
با توجه به مطالب فوق صنعت نساجی شامل « تمام مراحل تولید الیاف، تبدیل الیاف به نخ، تبدیل نخ به پارچه و همچنین شامل فرایندهای تکمیلی انجام شده بر روی پارچه مانند رنگرزی، چاپ طرح و نقش بر روی پارچه، دوخت و … » میشود. اگرچه صنعت نساجی در ابتدا تنها محدود به طراحی، تولید و توزیع نخ بود اما به تدریج، فرآیند تولید همه انواع پوشاک را شامل گردید و امروزه صنعت نساجی علاوه بر نخ، به طراحی، تولید و توزیع پارچه و پوشاک نیز توجه دارد.
صنعت نساجی در ایتالیا
ایتالیا یکی از تولیدکنندگان برتر پوشاک و البسه در اروپا و جهان بشمار میرود. تولیدات نساجی و صنعت پوشاک ایتالیا از شهرت جهانی برخوردار است و طیف گستردهای از الیاف پنبه، پارچه کتانی، ابریشم و پشم را تولید میکند. صنعت نساجی ایتالیا صادراتی با ارزش ۳۶.۵۷ میلیارد دلار بهمراه دارد که نشانگر صنعتی با ساختار سازمانی قوی و دربرگیرنده تکنولوژیهای نوین میباشد. نوآوری محصول در ایتالیا بهطور کامل بر روی عملکرد فنی پارچه و نخ برای گسترش حوزههای کاربردی متمرکز است. امروزه ایتالیا در حال تولید طیف وسیعی از منسوجات الکترونیکی با فنآوریهای جدید برای استفاده از مزایای آنها در تولید پوشاک است.
ایتالیا با دارا بودن سهمی بالغ بر 7%، جایگاه دوم صادرات نساجی و تولیدات البسه (بعد از چین) در جهان را دارد. عمده تولیدات آن در زمینه پوشاک و نساجی به چین، آلمان، ترکیه، فرانسه و رومانی صادر میشود. واردات عمده این کشور نیز به ترتیب از فرانسه، آلمان، آمریکا، انگلیس و سوئیس میباشد. شهرت برندهای ایتالیائی موجب گردیده برخی از کشورها، علاقمند به ایجاد کارگاههای تولید لباس در این کشور باشند. بهعنوان نمونه هزاران نفر از اتباع چینی در منطقه پراتو در نزدیکی فلورانس در 4 هزار کارخانه بافندگی مشغول تولید یک میلیون تکه لباس میباشند. صنعت نساجی در ایتالیا دارای جایگاه مهمی در اقتصاد میباشد و کیفیت این تولیدات، باعث اعتبار جهانی آن شده است. در این صنعت 405 هزار نفر در بیش از 60 هزار شرکت مشغول به کار میباشند و گردش مالی آن بالغ بر 65 میلیارد یورو میباشد که بیش از 60 درصد آن را صادرات تشکیل میدهد. اکثر شرکتهای نساجی در شمال ایتالیا بویژه در سه استان لمباردی به مرکزیت میلان، توسکانی به مرکزیت فلورانس و ونتو به مرکزیت ونیز قرار دارند. یکی از دلایل اصلی تمرکز تولید در آن منطقه، نزدیکی تنگاتنگ این صنعت با صنعت مد و فشن در قلب مرکز مد و فشن ایتالیا یعنی میلان میباشد.
تجهیزات و ماشینآلات صنعت نساجی
ماشینآلات نساجی تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز در تولید پارچه و منسوجات نساجی میباشند. در حقیقت ماشینآلات نامی کلی برای این تجهیزات است. پارچه طی مراحل و فرایندی سخت و پیچیده تولید میشود و تمامی این مراحل شامل ریسندگی، بافندگی، رنگرزی، چاپ و غیره. به کمک ماشینهای مخصوص انجام میگیرد.
تجهیزات و ماشینآلات مورد استفاده در صنایع نساجی شامل ماشینآلات بافندگی، ماشینهای قلابدوزی، ماشینآلات ساخت توری، ماشینآلات شستشو، ماشینآلات ریسندگی، دستگاه کنترل لبه پارچه، ماشینآلات ساخت زیپ، ماشینآلات مخصوص پشم گوسفند و جانوران دیگر، ماشینآلات اندازهگیری پارچه، ماشینآلات برش پارچه، ماشینآلات گلدوزی، ماشینآلات دوخت پوشاک، چرخ خیاطی صنعتی، خشککن، ماشینآلات رنگ کننده میباشند.
صنعت ماشینسازی نساجی ایتالیا
به گزارش انجمن ماشين سازان نساجي ايتاليا آچيميت سفارشات ثبت شده براي خريد ماشینآلات نساجي ايتاليايي در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۸ ميلادي تقريبا برابر با نرخ متوسط سه سال گذشته بوده است و اين نشان از ادامهدار بودن تقاضا براي این دستگاهها میباشد. در سهماهه سوم سال ۲۰۱۸ طبق اطلاعات مندرج در جدول زير ، شاخص سفارشات ۱۰۸.۳ بوده است ، این شاخص در سال ۲۰۱۵ در حدود عدد ۱۰۰ بوده است.
چشم انداز صنعت نساجی در جهان و ایتالیا
در دو دهه اخیر حجم تجارت محصولات نساجی و پوشاک در دنیا بطور قابلتوجهی افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۰ میلادی در حدود ۲۰ درصد از صادرات جهانی این محصولات به تجارت بین کشورهای آسیایی اختصاص داشت و در ۲۰۱۱ به ۲۷% افزایش یافت. در حال حاضر حجم تجارت مذکور به ۱۸۰ میلیارد دلار رسیده که نشاندهنده رشد قابلتوجهی در چند دهه اخیر میباشد. با این حال، این حجم از تجارت بیشتر از طریق تعداد اندکی از کشورهای شرق و جنوب آسیا صورت میگیرد. چین (همراه با هنگ کنگ) در این تجارت نقش بسزایی را ایفا میکند و 65% از سهم صادرات را به خود اختصاص داده و حجم قابلتوجهی از کالاها را از سایر کشورهای آسیایی وارد میکند. از سوی دیگر صنعت نساجی یکی از بخشهای مهم در اقتصاد اتحادیه اروپا بوده بطوریکه بیشتر بودن میزان صادرات کالاهای صنایع نساجی نسبت به حجم واردات این اقلام بیانگر این امر میباشد(۱۱۵ میلیارد یورو در مقابل ۵۳ میلیارد یورو)، درحالیکه در همین زمان سهم صادرات در گردش مالی شرکتها افزایش یافته است. با توجه به اهمیت فزاینده این صنعت در اقتصاد اروپا و جهان، استراتژی نساجی اروپا باید ابعاد جهانی روشن و قوی داشته باشد، در همین راستا کارآفرینان صنعت نساجی در ایتالیا علاوه بر مدرن کردن تولیدات خود، ارزش محصولات خود را از طریق توسعه، ترویج و بازاریابی جهانی مؤثر افزایش دادهاند.
کارشناس عضویت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران و ایتالیا