سنگهای زینتی یا گوهرسنگها، تکه‌های تراش خورده بلور معدنی از جنس‌های گوناگون هستند که استفاده از آنها قدمتی هفت هزارساله در تاریخ زندگی انسان‌ها دارد. یافتن نمونه‌هایی از این سنگها در اکتشافات باستان‌‌شناسان ثابت میکند اشتیاق به داشتن این سنگهای خوش رنگ و زیبا، موضوع تازه‌‌ای نیست و آنها علاوه بر زیبایی، دارای خواصی دیگری نیز می‌باشند که ارزش آنها را بیشتر میکند.
از معروف‌ترین انواع سنگهای قیمتی می‌توان به الماس، یاقوت سرخ، یاقوت کبود و زمرد اشاره کرد. که از آنها به‌وفور در صنعت طلا و جواهرسازی نیز استفاده می‌شود.
دانستنی اینکه برخی از این سنگها خاصیت درمانی داشته؛ یا بعضا تصور می‌شده که به همراه داشتن آنها موجب افزایش قدرت افراد می‌شود. با اینکه این باورها پایه‌ی علمی ندارند اما همچنان نزد مردم از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار هستند. لذا در زیر به تشریح مشخصات و ویژگی‌های برخی از این سنگها پرداخته‌ایم.
در این مقاله سعی داریم با تکیه بر اعتقادات برخی فرهنگ‌ها که ریشه در تاریخ دارند با خواص و ویژگی‌های برخی از سنگهای قیمتی آشنا شویم:
الماس
الماس از محبوب‌ترین سنگهای قیمتی است که بدلیل سختی ایجاد و تشکیل آن در میان سایر سنگها از بیشترین ارزش برخوردار است. این سنگ یک ترکیب معدنی است که از کربن خالص ساخته شده و سخت‌ترین ماده طبیعی موجود روی کره زمین به شمار می‌آید. سنگهای الماس بسیار سخت هستند و فقط با یک الماس دیگر قابل برش یا صیقل داده شدن هستند. نام الماس از واژه یونانی “adamus” گرفته شده و به معنی «شکست ناپذیر» است.
الماس‌ها به طور معمول بیرنگ هستند، اما سنگهای زرد، قهوه‌ای، سبز، خاکستری، سیاه، صورتی، آبی، قرمز و بنفش آن نیز یافت می‌شوند. هر چه وزن و سطح خلوص این سنگ بالاتر باشد، آن را با ارزش‌تر می‌سازد. تراش الماس، بیشترین اثر را بر میزان درخشش و قیمت آن دارد.
در دوران باستان، رومی‌ها بر این باور بودند که همراه داشتن الماس طی جنگ، برای آنها شهامت و شجاعت می‌آورد. کاهنان اعظم یهود، الماس را هنگام تصمیم‌گیری در مورد گناهکار یا بیگانه بودن متهمان به‌کار می‌بردند. اما امروزه تقریبا هیچ‌یک از این تفکرات رواج ندارد و صرفا ویژگی‌های ظاهری و صنعتی الماس باعث ارزش آن شده‌است.
زمرد
سنگ زمرد در مقابل حرارت ضعیف است و ممکن است در معرض گرما دچار ترک خوردگی شود مهم‌ترین عامل ارزشمندی زمرد در خرید و فروش، درجه‌بندی آن است. که به پررنگی و کم رنگی آن و میزان شفافیت سنگ بستگی دارد.
اولین زمردها در مصر علیا در ۲ هزار سال قبل از میلاد مسیح استخراج شدند و در طول سلطنت اسکندر بزرگ مورد پسند و علاقه كلئوپاترا قرار‌گرفته و جمع‌آوری شدند. مصریان باستان برای درمان دردهای چشم از زمرد استفاده می‌کردند و یا سنگ قیمتی را در دهان مردگان قرار می‌دادند تا در آن دنیا بهتر صحبت کنند. پزشکان هم زمرد را بعنوان پادزهر و درمان بیماری صرع یا بیماری های معده به کار می‌بردند. در حال حاضر هم برخی از پزشکان به خواص درمانی زمرد اعتقاد دارند و جوشانده زمرد را برای علاج سرطان یا صرع تجویز می‌کنند.
مروارید
مروارید، سنگ شفاف و براقی می‌باشد که معمولا صورتی کم‌رنگ، خاکی، خاکستری مایل به سیاه، آبی و زرد آن در طبیعت یافت می‌شوند. از لحاظ ظاهری مروارید‌ها شبیه کره هستند اما به شکل گلابی و حتی شکل‌های نامنظم هم وجود دارند. فواید مروارید تقریبا در میان اقوام تمام ملل شناخته شده بود و استفاده از این گوهر قیمتی بویژه در چین چه به عنوان دارو و چه به عنوان یک وسیله زینتی، از اهمیت زیادی برخوردار بوده، امپراطور‌ها و خانواده‌های سلطنتی نیز به این سنگ علاقه وافری داشتند. مروارید طبق اعتقاد آنها برای درمان بسیاری از بیماری‌های جسمی و روحی از جمله بیماری‌های دستگاه مجاری ادرار و کلیه، معده، قلب مفید بوده و همچنین برای درمان خارش یا حساسیت پوستی نیز استفاده از مروارید توصیه می‌شود.
یاقوت
یاقوت یکی از با ارزش‌ترین سنگهای جواهر رنگی است، در واقع یاقوت های بزرگ از قیمت‌های بالایی معادل الماس‌های هم اندازه خود برخوردارند.
این سنگ صدها سال است که بالاترین جایگاه را در افسانه‌ها و فرهنگ عامیانه کشورها دارا بوده و پادشاهان از خواص آن بعنوان طلسم و جادو استفاده می‌کردند و حس قدرتمندی از آن دریافت می‌کردند.
از خواص یاقوت می‌توان به وارد کردن شور و هیجان به زندگی، کمک به داشتن تمرکز بیشتر، ورود جریان شفافیت و خرد به زندگی نام برد.
زبرجد
زبرجد سنگی شفاف، دارای درخشش، به رنگ‌های زرد و سبز می‌باشد. این سنگ تحت تاثیر اسید سولفوریک تجزیه می‌شود و در برابر فشار مقاومتی ندارد. زبرجد یکی از سنگهای قیمتی است که از عهد باستان اهالی خاورمیانه و خاورنزدیک آن را کشف کرده‌اند. و به دلیل داشتن روح تابستانی، موجب حفظ آرامش و احساس امنیت بدون توجه به آنچه در اطراف می‌گذرد، می‌شود. طبق برخی اعتقادات زبرجد سنگی فوق العاده قوی بمنظور از بین بردن غم است. چنانچه زبرجد را بر روی سینه قرار دهید غم، افسردگی، نفرت و حسادت را از دل و روح پاک میکند.
یاقوت کبود
درجه سختی یاقوت کبود9 از 10 است و ساختار کریستالی سه گوش دارد. به طوری که فقط الماس توان بریدن یاقوت کبود را دارد. سنگ یاقوت، در واقع کریستال اکسید آلومینیوم است که با گونه‌های مختلفی از مواد معدنی، رنگ‌های متفاوتی ایجاد میکند. سنگ ماه تولد شهریور با رنگ آبی بسیار جذابی که دارد نماد حقیقت، عقل، تفکر و شجاعت است و در زمان باستان آن را «گوهر خردمندان» می‌نامیدند.
یاقوت کبود نشانگر صلح و آرامش است. در سراسر آفریقا و آسیا استخراج شده و در استرالیا و ایالات متحده نیز یافت می‌شود. زیبایی و استحکام این سنگ باعث شده بعنوان طلسم در میان سلاطین بسیار محبوب باشد.
اوپال سیاه
اوپال‌های سیاه که به رنگ آبی تیره، سبز یا قهوه‌ای نیز به نظر می‌رسند، از نادرترین و گران‌قیمت‌ترین سنگها به شمار می‌روند. آنها اغلب در جواهرات به عنوان دامبله و اشکال گنبدی استفاده می‌شوند. استرالیا منبع ۹۷درصد کل اپال‌های جهان است. این سنگ به شدت کمیاب است به طوری که فقط در چند کشور در آفریقا، آمریکای جنوبی و اروپای شرقی یافت می‌شود.
«شفق قطبی استرالیا» نام ارزشمندترین اوپال سیاهی است که تاکنون شناخته شده این گوهر کمیاب در سال ۱۹۳۸ در لایتنینگ ریج کشف و استخراج و با وزن ۱۸۰ قیراطی به دلیل اندازه بزرگ و خال‌های زیاد و پر‌رنگش مورد تحسین قرار گرفته‌است. کارشناسان در سال ۲۰۰۵ این اوپال سیاه را ۷۶۳ هزار تا یک میلیون دلار آمریکا ارزش‌گذاری کردند. سنگ اوپال سیاه موجب افزایش خلاقیت می‌شود. عواطف و احساسات را بهبود می‌بخشد. نشانگر عدالت است و از دارنده اش محافظت میکند.
توپاز
سنگ توپاز از ترکیب آلومینیوم، فلور و سیلیکات ساخته شده‌است . توپاز سنگی بسیار محکم با ضریب سختی ۸ می‌باشد. ولی علیرغم محکم بودن، سنگی بسیار شکننده می‌باشد. این سنگ شفاف تا نیمه شفاف در مراحل آخر سرد شدن ماگما ها ایجاد و در بستر رودخانه‌ها یافت می‌شود. استفاده از سنگ توپاز به باز شدن چاکرای سوم کمک میکند و موجب افزایش اراده و توانایی خلاقیت و بالا رفتن تمرکز و قدرت درک شهودی می‌گردد.
فیروزه
فیروزه یک سنگ قیمتی مبتنی بر آب است که در صخره‌ها و کوه‌ها شکل می‌گیرد. در مقایسه با الماس، فیروزه دارای خلل و فرج (حفره‌های) ریزی است که بر اثر وجود آب در این سنگ ایجاد می‌شوند. برای استفاده از سنگ فیروزه در طراحی و ساخت طلا و جواهر باید حتما این سنگ پرداخت شود و رنگ و شکل آن بهبود یابد. فیروزه نیشابور بهترین و معروف‌ترین نوع این سنگ است ولی فیروزه مصر و آمریکا هم ارزشمند بوده و به‌وفور در بازار وجود دارند. رنگ فیروزه نیشابور ملایم تر از همه فیروزه هاست. و معمولا آبی یکدست نیست و ترکیبات معدنی نقش‌های مختلفی روی این سنگ ساخته‌اند.
فیروزه و مشتقاتش خواص دارویی زیادی دارند و با توجه به ویژگی مغناطیسی، روی قلب، چشم‌ها و کبد تاثیر مثبت داشته و موجب بهبود عملکرد قلب می‌شود. از سنگ فیروزه به عنوان سنگ حامی یاد شده‌است. به طوری که گفته می‌شود برخی از خلبان‌ها و مهمانداران هواپیما در اروپا برای ایمنی در سفر از فیروزه استفاده می‌کنند. با توجه به اینکه برای شکل‌گیری این سنگ، آلومینیوم و مس باید با هم همکاری کنند تا این ماده معدنی به نام فیروزه ساخته شود. به همین علت، این رابطه را به دوستی تعبیر کرده‌اند و فیروزه به «نماد دوستی» تبدیل شده‌است.
گارنت
کارشناسان معدن نام گارنت را به گروهی متشکل از ده سنگ مختلف با ترکیب شیمیایی مشابه اطلاق می‌کنند. هر چند بیشتر انواع آن به رنگ قرمز است اما گارنت‌هایی با رنگ سبز، بیرنگ تا زرد روشن، نارنجی آتشین و خاکی نیز وجود دارند. گارنت با چاکرای ریشه ارتباط دارد و سبب از بین رفتن انسداد و تحریک کندالینی (انرژی خلاق) می‌گردد، انسان را به زمین متصل میکند و احساس ایمنی و سلامتی می‌بخشد. اعتماد به نفس و شجاعت را افزایش می دهد و فرد را برای روبرو شدن با موقعیت های بحرانی آماده میکند گارنت به شخصیت، استحکام می‌بخشد و فرد را قادر می‌سازد تا قدرت درونی خود را برای رو به رو شدن با چالش‌های زندگی افزایش دهد و تغییرات لازم را پذیرا باشد.
آمتیست
این سنگ نوعی کریستال کوارتز به رنگ بنفش است و گران‌بهاترین سنگ در گروه کوارتزها به شمار می‌رود. بعضی از بلورهای آمتیست در مقابل نور خورشید قسمتی از رنگ خود را از دست می‌دهند . و با حرارت زیاد به رنگ‌های زرد روشن، قهوه‌ای، سبز و آبی در می‌آیند. شکنندگی، از دیگر خواص سنگ آمتيست بوده و لذا باید با دقت بسیار آن را نگه‌داری نمود. از خواص عمده آن می‌توان به از بین بردن هر نوع احساس منفی و پاک کردن و شفاف‌سازی ضمیر اشاره کرد. آمتیست، اضطراب و آشفتگی را از بین برده و آرامش را به ارمغان می‌آورد.
آکوامارین
سنگ آکوامارین یک سنگ قیمتی محبوب آبی مایل به سبز است. این سنگ می‌تواند از بسیار کم‌رنگ تا پر‌رنگ و زنده متفاوت باشد. معنای سنگ آکوامارین شفافیت عاطفی است.آکوامارین یک سنگ عالی برای بهبود مشکلات جسمی است و از همان لحظه کشف به عنوان ابزاری برای بازگرداندن سلامتی در هر نقطه بدن استفاده شده‌است. به عنوان سنگ چاکرای گلو ، برای کمک به تسکین گلودرد ، تسکین غدد متورم و کمک به هر نوع مشکل تیروئیدی بسیار مفید است.
اصلی ترین کاربرد سنگها در امور طبیعی و درمانی، نقش آنها در تبدیل و تبادل انرژی است. بر پایه علم اعداد و با توجه به تاریخ تولد افراد، علومی وجود دارد که اعداد را تفسیر کرده و به وسیله آنها سنگهای شانس را تعیین می‌کنند. باید توجه داشت که ذهنیت و تلقین در عددشناسی، خود یک ترفند برای معنا دار کردن اعداد است.
علم سنگ درمانی و عدد شناسی بر این باور است که سنگها موجب بالا رفتن سطح انرژی مثبت و رفع اضطراب و نگرانی می‌شوند.
سنگهای شانس ماه تولد
ماه | سنگ شانس |
فروردین | الماس |
اردیبهشت | زمرد |
خرداد | مروارید |
تیر | یاقوت |
مرداد | زبرجد |
شهریور | یاقوت کبود |
مهر | اوپال |
آبان | توپاز |
آذر | فیروزه |
دی | گارنت یا لعل |
بهمن | آمیتیست |
اسفند | آکوامارین |
کارشناس روابط عمومی اتاق مشترک ایران و ایتالیا
