فرصتهای پیشروی صنعت کاشی و سرامیک جهان
بدون تردید صنعت ساختمان را نمیتوان جدای از صنعت کاشی و سرامیک تصور نمود. سفالگری از اختراعات مهم بشر اولیه بوده و این صنعت در گذر زمان با ترکیب علم مواد، هنر و مهندسی، روز بروز تکامل یافته و امروزه با تدوین استانداردهای مختلف ملی و جهانی، کاشی و سرامیک در کنار سایر مواد و مصالح ساختمانی صنعتی، یکی از اجزای جداییناپذیر در پروژههای مختلف مسکونی و تجاری، بویژه بخش درمانی گردیده است. با افزایش روزافزون استفاده از محصولات کاشی و سرامیک در پروژههای مختلف، تسریع روند تولید، ارتقای کیفیت و تنوع بمنظور حفظ مزیت رقابتی، ضرورت توسعه و نوآوری در ماشین آلات خط تولید صنعتی و تکنولوژی ساخت روزآمد را ایجاب مینماید. بموازات توسعه این صنعت در بخش ماشین آلات، تولید با ابعاد متنوع و ظاهر و نمای نزدیکتر به سنگها و مصالح طبیعی و ویژگیهای دیگر، نظیر امکان استفاده مجدد و سهولت در نصب، در دستور کار تولیدکنندگان این محصولات، بمنظور کسب سهم بیشتری از بازار، قرار گرفته است. گامهای بعدی پیشرفت نیز فراتر رفتن استفاده این محصولات از پوشش سطوح و حرکت به سمت زیبائی آفرینی، رعایت الزامات بهداشتی و آنتی باکتریال بودن آنها بوده و استفاده از این محصولات در مراکز درمانی مورد توجه ویژه قرار گرفته است. همزمان با حضور و پیشتازی کشورهای تولید کننده محصولات کاشی و سرامیک در ایران و اروپا بویژه در اسپانیا و ایتالیا از لحاظ کیفیت، چین نیز با سرعت اقدام به تولید محصولات مشابه با ایده گرفتن از محصولات برتر نموده و با توجه به قیمت رقابتی و کیفیت نه چندان پائینتر از تولیدات اروپائی و ایرانی، بخش عظیمی از بازار دنیا را در اختیار گرفته است.
در این نوشتار سعی داریم آمار و ارقام بازار کاشی و سرامیک جهانی در ده کشور برتر را به تفکیک در تولید، صادرات و واردات این صنعت در سال 2020 مورد بررسی قرار دهیم تا به گواه ارقام و مستندات و بررسیهای تخصصی و پیشبینیهای حرفهای بتوان نتایج مطلوبی برای توسعة این بازار استنتاج نمود:
الف) ده کشور برتر تولید کننده کاشی و سرامیک:
کشور چین در این صنعت با فاصلة بسیار زیاد، در ردیف نخست قرار دارد، نزدیک به هشت و نیم میلیارد متر مربع بیش از
63 % از تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. کشور هند در جایگاه دوم خود نمائی میکند و با تولید بیش از یک میلیارد و سیصد متر مربع، نزدیک به 10% از تولید را در اختیار خود گرفته است. کشور برزیل با بیش از 6% از تولید جهانی، هشتصد و چهل میلیون متر مربع تولید نموده و ویتنام با تولید بیش از پانصد و سی میلیون متر مربع، قریب به 4% در تولید جهانی سهیم شده است. اسپانیا با 3.64% ، 488 میلیون متر مربع و ایران با 3.35%، از سهم بازار تولید 449 میلیون مترمربع را از آن خود نمودهاند. کشور ترکیه نیز با 2.76%، سیصد و هفتاد میلیون مترمربع تولید خود را به ثبت رسانده و ایتالیا هم با تولید سیصد و چهل و چهار میلیون متر مربع، حدود 2.57% از سهم بازار تولید را در اختیار دارد، و کشورهای اندونزی و مصر هم به ترتیب با سیصد و چهار میلیون مترمربع و دویست و هشتاد میلیون متر مربع، مجموعا نزدیک به 4.4% در بازار تولید سیزده و نیم میلیارد مترمربعی جهان نقش خود را ایفا نمودند.
ب) ده کشور عمده وارد کننده کاشی و سرامیک:
ایالات متحده امریکا، با واردات حدود یکصد و نود و هفت میلیون متر مربع مقام نخست واردات کاشی و سرامیک را در جهان با میزان 17.84% دارد. عربستان سعودی و عراق هر یک با واردات بیش از 160 میلیون متر مربع، حدود 15% سهم واردات را در کارنامه خود داشته و کشورهای آلمان و فرانسه و بریتانیا هم مجموعاً سیصد میلیون مترمربع از تولیدات کاشی و سرامیک را وارد اروپا نمودهاند. سایر کشورها نیز به شرح نمودار زیر تأثیر بسزائی در شکل گیری بیش از یک میلیارد و یکصد میلیون مترمربع واردات کاشی و سرامیک را در سال 2020 داشتند.
ج) ده کشور عمده صادر کننده کاشی و سرامیک:
در بین کشورهای صادر کننده کاشی و سرامیک، در غیاب اقیانوسیه، کشورهایی از چهار قاره به چشم میخورند. در اینجا نیز نام چین با اختلاف معنا داری در رده نخست مشاهده میشود. این کشور با ششصد و بیست و دو میلیون مترمربع بیش از 26.26% صادرات را تصاحب نموده و در کنار سایر کشورهای آسیائی، بیش از نیمی از کاشی و سرامیک صادراتی به کشورهای جهان معادل یک میلیارد و دویست و نود میلیون متر مربع را تأمین مینمایند. و اما اروپا، با حضور اسپانیا، ایتالیا و لهستان و البته به مدد کشور ترکیه، بیش از 39% از سهم صادرات جهانی را دارا میباشد. قاره امریکا هم با نقش آفرینی برزیل از آمریکای جنوبی و با تولید 96 میلیون متر مربع، بیش از 4% صادرات جهانی را به دوش میکشد و مصر هم قارة آفریقا را با سهم 2.24% و صادرات 53 میلیون متر مربع، نمایندگی کند.
تحقیقات صورت گرفته در این صنعت نشان میدهد کشورهای چین و هند به ترتیب با 7 میلیارد و 860 میلیون مترمربع و هند با 885 میلیون مترمربع بیشترین مصرف کننده کاشی و سرامیک در جهان هستند و بیش از 60% این محصولات در این دو کشور مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین پیش بینیها حاکی از رشد حد اقل 5% در میزان تولید سالیانه جهانی کاشی و سرامیک تا سال 2028 میباشد. حجم بازار نیز از 50.84 میلیارد دلار در سال 2020، به مبلغ 77.82 میلیارد دلار در سال 2028 خواهد رسید.
با امعان نظر در موارد پیش گفته میتوان نتیجهگیری نمود که صنعت جهانی کاشی و سرامیک با گسترش روز افزون تولید و مصرف دارای پتانسیل قابل قبولی برای سرمایهگذاری و مشارکتهای بین المللی و حضور پررنگ در بازارهای جهانی این صنعت میباشد و به نظر میرسد با آهنگ تندتری نیز رشد خواهد کرد، چرا که همهگیری کووید 19 و نیازهای اساسی کشورها به مراکز بهداشتی و درمانی از یکسو و پایان پاندمی و بازگشت به روال عادی از سوی دیگر، ساخت و سازها را فعال و تقاضا برای این محصولات بویژه در پروژههای بیمارستانی را افزایش خواهد داد. برای استمرار حضور در بازار و توسعة آن ضرورت دارد با ایجاد مزیت رقابتی و هم افزائی تولیدکنندگان از کشورهای مختلف از این فرصت به نحو شایسته و مطلوبی استفاده گردد. در این راستا با توجه به وفور منابع مواد اولیه در ایران، انرژی نسبتا ارزان، نیروی کار ماهر، ساده و به صرفه، راههای دسترسی زمینی، ریلی و دریائی به کشورهای منطقة آسیای میانه، خاور میانه و آفریقا و همچنین اروپا و وجود تخصص به همراه هنر، مهارت و ظرافت در صنعتگران ایرانی، فرصت تکرار ناپذیری برای مشارکت کشورهای اروپائی جهت راه اندازی خط تولید در ایران، با مشارکت تولید کنندگان ایرانی فراهم مینماید تا با تبادل ارزش افزوده هر یک از طرفین، مزیت رقابتی بی نظیر و بی رقیبی را در این عرصه بوجود آورند.
1- Banaye Rastin Construction INC. Engineering Office
2- Banayerastin.com
3- Statista.com
4- fortunebusinessinsights.com
5- Volza.com
6- Ctasc.com