کلمه پلاستیک مشتق شده از واژه Plasticus به معنی شکل دادن است. با مروری بر آثار و نوشته های باستانی در می‌یابیم که پیدایش جراحی پلاستیک به حدود 3000 سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد.
در آن دوران استفاده از جراحی پلاستیک در درمان و معالجه آسیب‌های صورت، فک، بینی و .. بوده و شواهد به جا مانده از آن زمان حاکی است در برخی کشورها همچون هند، خلافکاران را با قطع اعضاء بدن آنها مجازات می‌کردند و لذا آنها نیاز مبرمی به جراحی پلاستیک ترمیمی و پیوندی به‌منظور بازسازی چهره یا بدن خود پیدا می‌کردند.
معیارهای زیبایی در ایران و جهان:
زیباتر شدن در همه ادوار تاریخ از خواسته‌های انسان‌ها به‌ویژه زنان بوده و در هر دوره معیارهای خاصی برای زیبایی چهره وجود داشته است.
نقوش سنگی به جا مانده از دوران باستان حاکی از انواع شکل و فرم و اجزاء سر و صورت می‌باشد. در آن دوران داشتن چشم‌های تیره و موهای تابدار مشکی اصل اساسی زیبایی تلقی می‌شد و داشتن موهای صاف نوعی نشان آشفتگی و بی‌توجهی ظاهر محسوب می‌گردید. لذا زنان با استفاده از ابزارهایی موهای خود را مجعد نموده و چهره مردان نیز با ریش و سبیل‌های پر پشت و ابروان پیوسته مورد پسند بوده است.
داشتن قد بلند و اندام قوی و فربه برای مردان و همچنین برای زنان مزیت محسوب می‌گردیده است.
یونانی‌ها به زیبایی چهره خود بسیار حساس بودند و حتی جهت طراحی چهره برای نقاشی و مجسمه‌سازی از فرمول‌های ریاضی استفاده می‌کردند. چشمان درشت، دهان کوچک، بینی کوچک و کشیده و پیشانی بلند از ویژگی‌های یک چهره زیبا بوده است. این معیارها در مناطق مختلف جهان متفاوت بوده است. در ژاپن پوست سفید، موها و ابروان مشکی، دهان بسیار کوچک، در چین پیشانی بلند، ابروان پهن، در اروپا پیشانی بلند و موهای روشن بیانگر زیبایی چهره بوده است.
در این میان همواره مو اصلی‌ترین معیارزیبایی در مردان و زنان بوده است و حتی مردم در مراسم مختلف از کلاه‌گیس‌های متنوع استفاده می‌کردند و در برخی کشورها نوع کلاه‌گیس بیانگر طبقه اجتماعی و شغلی افراد بوده است.
در دوران معاصر بدن لاغر، اندام کشیده، قدبلند، بینی کوچک، لبها و چشمان درشت ملاک اصلی زیبایی محسوب می‌شود که بنابر مدهای رایج روز دچار تغییرات می‌شوند.
شاید در هیچ قرنی به اندازه این دوران معیارهای زیبایی متغیر نبوده است. قرن 21 دوره گسترش جراحی‌های زیبایی، تناسب اندام و تمایل به دستیابی به بهترین ظاهر است.
عمل‌هایی چون لیپوساکشن، لیپولیزر، لیفتینگ پوست گردن، صورت و بدن، جراحی پلک‌ها، تغییر شکل فک، تزریق بوتاکس، پروتز گونه، لب و سینه این قرن را به یکی از پیچیده‌ترین دوران از نظر معیارهای زیبایی تبدیل کرده است.
جنون زیبایی چیست؟
بر اساس تحقیقات علمی بدن افراد به‌ویژه زنان، در هیچ دوره‌ای به‌صورت طبیعی خود مورد پذیرش و رضایت نبوده است و افراد همواره برای زیباتر و بدون نقص‌تر شدن بر اساس مد رایج روز دست به انجام روش‌هایی همچون آرایش، عمل‌های جراحی زیبایی، تمرینهای بدنی سخت، رژیم‌های غذایی طاقت فرسا زده و بعضا خود را به‌راحتی به تیغ جراحی می‌سپارند.. این تفکر رشته‌های جراحی زیبایی را به‌یکی از رشته‌های جذاب و پولساز پزشکی در سراسر جهان تبدیل کرده است.
در گذشته نیز افراد برای داشتن ظاهر زیباتر به استفاده از روش‌هایی (گاه خطرناک) روی می‌آورند که در زیر به چند نمونه اشاره شده است:
-میکرومتر زیبایی
دستگاهی که از تعداد زیادی پیچ و مهره تشکیل شده بود و با وارد کردن فشار زیاد بر سر ابعاد سر و صورت را به‌منظور متناسب سازی اندازه می‌گرفته است.
-فرکردن مو
در گذشته برای فرکردن مو از دستگاه‌هایی استفاده می‌شد که بسیار داغ بودند و بیش از اندازه به سر نزدیک می‌شدند و باعث سوزاندن مو و حتی پوست سر می‌شدند.
-ماسک یخ
افراد به‌ویژه بانوان در گذشته برای تازه نگه‌داشتن پوست خود از تکه‌های یخ به‌صورت طولانی مدت بر روی صورت استفاده می‌کردند که باعث سرمازدگی و سوختن پوست می‌شد.
-پاک‌کننده کک و مک
داشتن کک و مک در قدیم نوعی عیب نازیبا محسوب می‌شده و افراد برای از بین بردن آن دست به هر اقدامی از جمله استفاده از مواد شیمیایی فوق‌العاده قوی که موجب سوزاندن پوست و نازک‌تر شدن آن می‌شد می‌کردند.
-کلاهک زیبایی
این کلاه در دستگاهی بود که حاوی فشار اتمسفر پایین بوده و به گردش خون در صورت و شادابی پوست کمک می‌کرده ولی استفاده مداوم آن افراد را دچار تنگی نفس می‌کرده است.
-دستگاه چال گونه
چال گونه در قدیم آرزوی بسیاری از افراد به‌ویژه خانم‌ها بوده که برای داشتن آن روش‌های گوناگونی را بکار می‌بردند و با احساس این نیاز ایزابلا گیلموت دستگاهی اختراع کرد که با فشار زیاد و با استفاده مکرر، چال مورد علاقه افراد را روی صورت آنان ایجاد می‌کرده ولی به‌مرورموجب ایجاد مشکل در فرایند جویدن غذا می‌شده است.
طبق تحقیقات سایت روسی «اسپوتنیک» که در گزارشی تحت عنوان «جنون زیبایی» در ایران منتشر گردیده هدف صنعت زیبایی نیز القاء این باور به زنان است که آنان به‌صورت طبیعی زیبا نیستند و برای زیباتر شدن نیاز به لوازم و ابزار آرایشی و بعضا پزشکی دارند و به همین دلیل به‌طور مکرر به عمل‌های زیبایی برای صورت و اندام خود تن می‌دهند.
افراد به چه دلایلی خود را به تیغ جراحی می‌سپارند؟
با مشاهده بالینی از طریق کلینیک‌های زیبایی در ایران و جهان یافته‌های زیر به‌عنوان دلایل جراحی‌های زیبایی به‌دست آمده است:
1-تبدیل چهره ساده و معمولی به چهره‌ای جذاب بر اساس مد روز
2-شباهت یافتن به بازیگران مطرح کشورها به‌ویژه هالیوود
3-افزایش اعتماد به نفس
4- القاء حس نیاز از سوی جامعه مبنی بر پذیرش بیشتر توسط جنس مخالف
5-معنا یافتن کمال‌گرایی با زیبایی ظاهری معنا می‌یابد.
6-زیبایی ملاک اصلی پذیرش در موقعیت‌های شغلی، اجتماعی، ازدواج
عوامل فوق در ایران بیش از بسیاری از کشورها مورد توجه و ملاک موفقیت می‌باشند. مسئولان اجرایی حوزه بهداشت و درمان از کاهش سن آرایش در ایران به‌عنوان یک معضل و آسیب اجتماعی یاد کرده‌اند. از دیدگاه آنان سن آرایش در ایران به 15 سالگی کاهش یافته در حالیکه این میزان در کشورهای دیگر به بالای 50 سال می‌رسد.
آمار و ارقام گردش سالانه مالی لوازم آرایش در کشور حدود 934 میلیارد تومان برآورد می‌گردد این مبلغ صرفا به حوزه لوازم آرایشی محدود شده است در حالیکه سالانه مبالغ هنگفت دیگری برای عمل‌های جراحی زیبایی هزینه‌می‌گردد. این سودا به جنونی تبدیل شده که گاه به تغییر شکل ظاهر و یا مرگ افراد منتهی می‌شود. افرادی‌که از نظر پزشکان دارای هیچ نقصی در چهره یا اندام خود نیستند و صرفا برای شباهت به هنرپیشگان داخلی و خارجی به عمل‌های جراحی اصرار می‌ورزند. به همین علت برخی پزشکان غیر متخصص نیز وارد این عرصه شده و مبادرت به اعمال جراحی زیبایی و یا تزریق‌های خطرناک نیز نموده‌اند. با توجه به تعدد جراحی‌های زیبایی به‌ویژه عمل بینی در کشور ما که در صدر جدول جهانی قرار دارد بدیهی است میزان خطای پزشکی نیز بالا بوده و درحال حاضر عمل جراحی زیبایی رتبه دوم خطاهای پزشکی را به خود اختصاص می‌دهد و چنانچه این روند ادامه یابد جامعه با مشکلات و آسیب‌های شدید بهداشتی و اجتماعی مواجه خواهد شد.
آیا جراحی‌های زیبایی ضرورت دارند؟
جراحی پلاستیک زیبایی انتخابی‌است که تا حدی موجب می‌شود که ظاهرا افراد بهتر به نظر برسند که این امر موجب سلامت روانی فرد و بعضا در افرادی که دارای نواقص و عیوب شخصی می‌باشند موجب کاهش اضطراب و افسردگی ناشی از تصور عدم پذیرش در جامعه می‌گردد برای برخی از افراد جراحی پلاستیک و زیبایی فرصتی برای رفع نقصی‌است که سال‌ها آن ها را آزار داده، تفکری که فرد با برطرف کردن عیب ظاهری احساس مقبولیت بیشتری پیدا کرده و با اعتماد به نفس بیشتری اقدام به معاشرت می‌کند. گاه اعمال جراحی زیبایی برای افرادی که دارای نقص‌های آشکار، نازیبا و گاه آزاردهنده می‌باشند ضروری بوده و موجب سلامت فردی و روانی می‌گردد ولی چنانچه این حس به نیاز پایدار مبدل گردد افراد به‌صورت مداوم تصور می‌کنند که نواقص بسیاری دارند که این تصور به آشفتگی‌های ذهنی و وسواس تبدیل گردیده که نه تنها با انجام عمل‌های جراحی مکرر حس بهتری به آنها دست نمی‌دهد بلکه موجب اختلالات روانی نیز خواهد گردید.
لذا چنانچه موارد نادر جراحی زیبایی موجب ارتقاء کیفیت زندگی افراد شود (جراحی بینی‌های خیلی بزرگ و معیوب که مشکلات تنفسی نیز ایجاد می‌کنند، جراحی زیبایی پلک که به‌علت کاهش میدان دید انجام می‌شود) همواره توسط پزشکان توصیه می‌گردند.
دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران و ایتالیا
