فصلنامه46-سالواتوره فراگامو

مشاهیر ایتالیا-سالواتوره فراگامو Salvatore Ferragamo

کفاش ستاره‌ها و برند محبوب سلبریتی‌ها

سالواتوره فراگامو در سال ۱۸۹۸ در بونیتو (Bonito)، منطقه‌ای نزدیک به آولینو (Avellino)، در ایتالیا به دنیا آمد. او یازدهمین بچه در میان ۱۴ برادر و خواهر خود بود.وی برای اولین بار در سن ۹ سالگی یک جفت کفش برای خواهرش جهت حضور در یک مراسم طراحی کرد و این شروع زمانی بود که سالواتوره‌ جوان تصمیم گرفت تا این شغل را به عنوان پیشه خود برگزیند چرا که او همیشه احساسات و علاقه خاصی به طراحی و تولید کفش داشت. فراگامو پس از اتمام یک دوره یک ساله  دوخت کفش، در شهر ناپل کار در مغازه کوچکی را در خانه پدری خود آغازکرد. در سال 1914 به ایالات متحده نقل مکان و در یک کارخانه چکمه سازی در بوستون  درکنار برادرش، مشغول به کار شد و پس از طی یک دوره کوتاه کار در این کارخانه، فراگامو برادرش را متقاعد کرد تا به کالیفرنیا نقل مکان کنند و آنها در ابتدا به سانتا باربارا و سپس‌هالیوود رفتند که وی درآنجا یک فروشگاه کوچک تعمیرات کفش گشود و علم آناتومی را به منظور شناخت بهتر پا (بدن انسان) و طراحی مناسب تر و دقیق تر کفش‌ها در دانشگاهی در جنوب کالیفرنیا آموخت. وی در سال 1927 مجدداً به ایتالیا بازگشت و فروشگاه بزرگی در فلورانس افتتاح و از همین همین فروشگاه کفش‌های صادراتی زیادی را تولید و روانه آمریکا کرد.

فصلنامه46-سالواتور فراگامو
فصلنامه46-سالواتور فراگامو
برندی بی بدیل در تولید کفش‌های زیبا

در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ سالواتوره فراگامو به برندی بی بدیل در تولید کفش‌های زیبا تبدیل شده بود. در سال ۱۹۳۸ و زمانی که این برند رو به رشد برای فیلم‌های حماسی سیسیل دومیل صندل‌های رومی طراحی کرد نام سالواتوره فراگامو بیش از پیش برسر زبان‌ها افتاد. یکی ازمهمترین نوآوری‌های این برند معرفی کفش‌های لژدار به دنیای مد بود که با استقبال بی نظیری مواجه شد.

سال ۱۹47 سال ورود صندل‌های نامریی این کمپانی به بازار بود. این صندل‌ها که از نایلون‌های بی رنگ ساخته شده بودند باعث شدند که این کمپانی موفق شود به عنوان اولین کمپانی طراحی کفش، جایزه نیمان مارکوس را از اسکار مد دریافت کند.

در سال 1950 میلادی فروشگاه‌های متعددی در ایالات متحده آمریکا و ایتالیا تاسیس کرد و نیروی ماهر کار انسانی خود را به حدود 700 کارگر افزایش داد. در سال ۱۹۵۱ این برند موفق، صندل چند کاره‌ای با عنوان کیمو (Kimo) را معرفی کرد که از کفش تابی   (tabi) ژاپنی الهام گرفته شده بود. بدنبال آن، در سال ۱۹۵۶ و پس از بازگشت از استرالیا،  سالواتوره صندلی از جنس طلای هجده عیار را ساخت که بسیار مورد توجه واقع شد.

سالواتوره فراگامو طی سالیان پربار فعالیت خود هرگز رابطه خود را با دنیای سینما و ستارگان جذاب آن قطع نکرد. احتمالا مریلین مونرو در این  جمله معروفش “من نمیدانم چه کسی کفش‌های پاشنه بلند را اختراع کرد اما زنها واقعا به او مدیون هستند” به این برند اشاره داشت چرا که سالواتوره فراگامو خالق کفش‌های پاشنه بلند با پاشنه‌های بسیار باریک بود که با فلز ساخته می‌شدند.

تمرکز این نوآوری جذاب و محبوب بر ستارگان سینما بود. سالوارتوره با الهام از آدری هپبورن کفش عروسکی را تولید کرد که به یکی از زیباترین نمادهای این بازیگر مشهور بدل شد. تعداد ستارگانی که کفش‌های این برند را می پوشیدند بیشمارند و برخی از آنها همچون گرتا گاربو، آوا گاردنر، سوفیا لورن و لورن باکال باعث شهرت هر چه بیشتر این برند شدند.

فصلنامه46-سالواتور فراگامو

«راحتی و زیبایی با هم در تناقض نیستند»

فصلنامه46-سالواتور فراگامو

یکی از ویژگی‌های منحصربفرد این برند تلفیق راحتی کفش‌ها در کنار زیبایی آن‌ها بود. سالواتوره به این منظور تحقیق وسیعی درباره آناتومی و مچ پا انجام داد و به این نتیجه رسید که “راحتی و زیبایی با هم در تناقض نیستند”. این کمپانی علیرغم محدودیت‌های دوران جنگ با تکیه بر خلاقیت و بکارگیری مواد موجود، در تلاش بود بهترین محصول ممکن را در اختیار مشتریان خود قرار دهد.

در سال ۱۹۶۰ و با مرگ سالواتوره ، همسر و فرزندان او اداره امور این کمپانی قدرتمند را در دست گرفتند و در سال ۱۹۶۵ خط تولید کیف‌های این برند را راه‌اندازی نمودند و موفق شدند چهار سال بعد اولین مجموعه اکسسوری این کمپانی با عنوان Gancino به بازار عرضه نمایند.

فصلنامه46-سالواتور فراگامو

کیف‌های دستی این مجموعه به سرعت شهرت یافتند و بسیار پرفروش شدند. در این زمان کمپانی سعی کرد با استفاده از مواد جدیدی همچون پلکسی گلاس مسیر نوآوری‌هایش را پی بگیرد. این کمپانی کفش‌هایی با نام وارا (Vara) را تولید کرد که بسیار معروف شدند و بر پای بسیاری از سلبریتی‌ها درخشیدند.

در دهه‌های اخیر کمپانی سالواتوره فراگامو یک خط تولید پوشاک با لباس‌های ساده و شیک و همچنین خط‌های تولید محصولات چرمی، اکسسوری و جواهرات خود را راه‌اندازی کرده تا رویای سالواتوره درباره تولید کامل لباس‌های زنانه محقق شود.

در سال ۱۹۹۸ خط تولید عینک این برند با آغاز شراکت با کمپانی لوکساتیکا شکل گرفت و در سال ۲۰۰۱ با خط تولید عطر آن همراه شد. در حال حاضر این کمپانی عظیم بیش از ۵۰۰ فروشگاه بزرگ در سراسر جهان دارد که درآمدی برابر با ۶۰۰ میلیون یورو را هر ساله برای این برند معروف به همراه دارد. دامنه فعالیت‌های این شرکت بسیار گسترده است و علاوه بر کشورهای اروپایی و آمریکایی، شامل کشورهای آسیایی و آفریقایی نیز می‌شود.

  • https://www.atrsara.com/
  • bperfume.ir
  • https://fa.wikipedia.org/
  • https://luxtehran.com/
فصلنامه46-سالواتور فراگامو
فصلنامه46-چیکن پارمیجانا

آشپزی ایتالیایی-چیکن پارمیجانا

مواد لازم:
  • سینه مرغ کوچک بدون استخوان 4 عدد
  • آرد نصف پیمانه
  • پنیر پارمسان نصف پیمانه
  • نمک یک قاشق چایخوری
  • ادویه همه کاره یک قاشق غذاخوری
  • روغن زیتون یک قاشق غذاخوری
  • اسپاگتی به مقدار کافی
  • کره 2 قاشق غذاخوری
  • سیر خرد شده 2 حبه
  • رب گوجه فرنگی 1 تا 2 قاشق غذاخوری
  • شکر 1/4 قاشق چایخوری
  • خامه 1/4 پیمانه
  • نمک و فلفل به مقدار کافی
  • برگ ریحان 5 الی 6 برگ
  • جعفری تازه خرد شده 1 تا 2 قاشق چایخوری
  • کره 2 قاشق چای‌خوری
  • پیازچه خرد شده 1 تا 2 قاشق غذاخوری
  • پنیر پارمسان و موتزارلا درشت رنده شده به مقدار کافی

ابتدا قابلمه‌ای را تا نیمه آب کرده و روی حرارت قرار دهید تا بجوشد، سپس نمک و اسپاگتی را افزوده و طبق دستور روی بسته آن را پخته و آبکش نمایید.
در این فاصله تابه ای را روی حرارت قرار داده و کره و روغن زیتون را بریزید تا داغ شود .
سینه مرغ را تکه کرده و ابتدا با نمک و فلفل مزه دار نمایید، سپس در آرد بغلطانید و داخل تابه سرخ کنید.
تابه دیگری را روی حرارت قرار داده و کره را اضافه و سیر را رنده و یا خرد کرده و داخل تابه تفت دهید.
در ادامه نمک ، ادویه همه کاره و فلفل را افزوده و رب را اضافه کنید و کمی تفت دهید تا رنگ دهد در آخر شکر را افزوده و با شعله کم بگذارید آرام بپزد.
در مرحله بعد جعفری و ریحان را خرد کرده و داخل تابه بریزید، در همین زمان خامه را هم به تدریج افزوده و هم بزنید تا همه مواد با هم مخلوط شود سپس از روی حرارت بردارید.
اسپاگتی پخته شده را در ظرف مورد نظر بکشید و سس گوجه و خامه را روی آن بریزید، و روی آن پنیر پارمسان بپاشید.
همزمان روی هر تکه مرغ کمی از پنیر موتزارلا بریزید و آن ها را از تابه برداشته و دور اسپاگتی بچینید.
در آخر پیازچه و جعفری خرد شده را روی اسپاگتی و مرغ بپاشید و سرو نمایید.

نکات تکمیلی در مورد چیکن پارمیجانا

چیکن پارمیجانا جزو غذای ملل-ایتالیایی میباشد.

زمان آماده‌سازی مواد اولیه و مایحتاج آن حدودا 10دقیقه

زمان پخت و انتظار آن در حدود 50دقیقه می‌باشد

چیکن پارمیجانا را می‌توانید در وعده نهار یا شام سرو کنید.

توجه نمایید مقدار مواد اولیه و دستور تهیه برای 4 نفر مناسب می‌باشد .

فصلنامه46-چیکن پارمیجانا
فصلنامه46-دسر ایتالیایی زابالیونه

آشپزی ایتالیایی-دسر ایتالیایی زبالیونه

طرز تهیه «زبالیونه»، دسر تخم مرغی ایتالیایی

زبالیونه یکی از کرم‌های کلاسیک پرطرفدار است که طرز تهیه آن متعلق به ایتالیایی‌ها می‌باشد.

مواد لازم:
  • زرده تخم مرغ 8 عدد
  • شکر 160 گرم

زبالیونه یک دسر ایتالیایی است که با زرده تخم مرغ و شکر درست میشود, برای درست کردن این دسر ابتدا تخم مرغ ها را یکی یکی در ظرفی بشکنید و در صورت سالم بودن زرده های آن را به ظرف بزرگتری منتقل نمایید.

شکر را به زرده ها افزوده و با همزن برقی هم زده تا زمانی که رنگ آن سفید شود حالا مخلوط را با حرارت غیر مستقیم به مدت 10 دقیقه هم بزنید تا دسرتان آماده شود.

در این مرحله مواد دسر را در لیوان های بلند ریخته و اجازه دهید خنک شود، هنگام سرو میتوانید مقداری خامه روی آن بریزید و با یک عدد توت فرنگی آن را تزیین کنید

  • زبالیونه جزو دسر – کرم و موس می‌باشد.
  • زمان آماده سازی مواد اولیه و مایحتاج آن حدودا  15 دقیقه
  • زمان پخت و انتظار آن در حدود 10دقیقه می‌باشد
  • زبالیونه را می‌توانید در وعده دسر سرو کنید
  • توجه نمایید مقدار مواد اولیه و دستور تهیه برای 2 نفر مناسب می‌باشد .
فصلنامه46-دسر ایتالیایی زابالیونه
فصلنامه46-سن مارینو

گردشگری در ایتالیا-سن مارینو San Marino

کشور کوچک و زیبای اروپایی، در قلب ایتالیا

سن‌ مارینو کشوری کوچک در اروپا و در قلب ایتالیا قرار گرفته است. این کشور کوهستانی که بافت شهرهای آن به قرون وسطی تعلق دارد،‌ در سال ۳۰۱ پس از میلاد توسط یک سنگ‌تراش به نام مارینو (Marino) پایه‌گذاری و سالانه بالغ بر 2 میلیون توریست از سراسر جهان را جذب خود می‌کند.

سن مارینو “” San Marino یک منطقه‌ی کوچک کوهستانی است که در بخش شمالی ایتالیا، در کنار دریای آدریاتیک و بین «امیلیا‌ رمانیا» (Emilia Romagna) و «مارکه» (Marche) قرار گرفته و در بین ۱۹۶ کشور مستقل جهان، سن‌مارینو پنجمین کشور کوچک بوده و در اروپا بعد از واتیکان و موناکو، کوچکترین کشور و اولین کشور با حکومت جمهوری در جهان محسوب می‌شود که استقلال آن را ناپلئون (۱۷۹۷)، کنگره وین (۱۸۱۵) و پادشاهی جدید ایتالیا (۱۸۶۲) به رسمیت شناختند. در ۱۹۵۷ «انقلابی» در این کشور منجر به سقوط دولت کمونیست – سوسیالیستی شد که از ۱۹۴۵ بر سر کار بود. در حال حاضر، حکومت سن مارینو جمهوری پارلمانی است و پارلمان آن  (که شورای بزرگ و عمومی Consiglio Grande e Generale نامیده می‌شود)، با رأی مستقیم مردم و برای یک دوره پنج‌ساله تشکیل می‌گردد.

سن مارینو با مساحت ۶۱ کیلومتر مربع، ۹ شهر کوچک دارد که هریک با مقررات خاص خود اداره می‌شوند و بزرگترین آن‌ها، «دوگانا» است که در مسیر عبوری اتوبوس‌های اروپایی قرار گرفته است. شهر سن‌ مارینو، به عنوان پایتخت این کشور، توسط کوه تیتانو (Titano) احاطه شده که ارتفاعی برابر ۷۴۹ متر داشته و بلندترین نقطه‌ی این منطقه به حساب می‌آید. کشور سن مارینو، در بالای کوه تیتانو واقع شده، دامنه آن مملو از مراتع و جنگل‌ها و در ارتفاع پرشیب کوه تیتانو، شهر قدیمی

فصلنامه46-سن مارینو

 سن مارینو قرار گرفته است . ناهمواری‌های طبیعی سن مارینو در اوایل قرون وسطی موجب حفاظت این کشور در برابر همسایه‌های بزرگ و قدرتمند و همچنین جذابیت نسبی برای آن شده بود.کوه مرتفع تیتانو و مرکز تاریخی سن‌ مارینو، در سال ۲۰۰۸ به عنوان میراث جهانی یونسکو برگزیده شدند.

پیش از جنگ جهانی دوم، مردم سن‌مارینو از فقیرترین مردم اروپا بودند و با توجه به وجود مراتع و کشتزارها، شغل اغلب آنان دامداری وکشاورزی بوده است ولی در حال حاضر دارای صنایع مهم چون بانکداری، الکترونیک، و سرامیک می‌باشند و محصول اصلی کشاورزی آن پنیر است. لازم به ذکر است از سال 1960، صنعت توریسم در این کشور به اقتصاد اصلی این کشور تبدیل شده و امروزه درآمد نیمی از مردم این کشور را تامین می‌کند و مردم سن‌مارینو جزو یکی از ثروتمندترین مردم دنیا، به شمار می‌آیند.

فصلنامه46-سن مارینو
فصلنامه46-سن مارینو

سن‌مارینو دارای آب و هوای مدیترانه‌ای، تابستان‌های گرم و زمستان‌های معتدل می‌باشد. دمای هوا بین ۲۶ درجه سانتی‌گراد در تابستان و منفی هفت درجه در زمستان متغیر است.

سن مارینو ۳۰۵۰۰ نفر جمعیت دارد که در حدود هزار نفر از آنان خارجی و بیشتر شهروند کشور ایتالیا و از نژاد ایتالیایی هستند. زبان ایتالیایی، زبان رسمی سن مارینو بوده بیشتر مردم آن پیرو آیین کاتولیک رم و از لحاظ فرهنگی همانند ایتالیایی‌ها هستند.

فصلنامه46-سن مارینو

بیشترین پروازها به مقصد سن مارینو، از «فرودگاه بین‌المللی فدریکو فلینی» در «ریمینی» (Rimini) صورت می‌گیرد و از وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس برای دسترسی به این کشور زیبا نیز استفاده می‌شود. درگذشته خطوط قطار بین ریمینی و سن‌مارینو تردد داشته‌اند اما پس از آسیب در جنگ جهانی دوم، بازسازی و احیاء مجدد آن صورت نگرفته است.

مهم‌ترین جاذبه‌های سن مارینو سه قلعه معروف هستند. قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین و مشهورترین آن‌ها، «گوآئیتا» (Guaita) است که ساخت آن به قرن ۱۱ میلادی باز می‌گردد. گوآئیتا چندین بار بازسازی شده که آخرین مرحله‌ی آن مربوط به قرن ۱۵ میلادی است. از این قلعه تا سال ۱۹۷۵ به عنوان زندان استفاده می‌شد. در قرن ۱۳ میلادی بر قله‌ی دیگر تیتانو، قلعه‌ی «چستا»(Cesta) ساخته

شد که از دید فوق‌العاده‌ای به ریمینی، دریا و ساحل آدریاتیک برخوردار است. مسیر معروف به «راه جادوگران» که درگذشته بر روی دیوار بیرونی برای دفاع از قلعه تعبیه کرده بودند درحال حاضر، به مکان پیاده روی تبدیل شده است. درون قلعه نیز موزه‌ای وجود دارد که فضای آن به بیش از ۱۵۵۰ مورد از تجهیزات جنگی قرون وسطی اختصاص داده شده و در سال ۱۹۵۶ میلادی نیز موزه‌ای برای بزرگداشت مارینوس مقدس به این مجموعه اضافه شده است. بر روی کوتاه‌ترین قله،‌ سومین قلعه به نام «مونتاله»  (Montale) قرار دارد که برای عموم مردم قابل استفاده نیست. مونتاله در قرن ۱۴ میلادی ساخته شد و در بازه‌ای از زمان کاربرد زندان داشت و ورودی این قلعه تقریباً ۷ متر بالاتر از سطح زمین قرار دارد.

  • https://www.alaedin.travel/attractions
  • http://www.shabaviz.net/
  • https://fa.wikipedia.org/
  • https://www.safarnevesht.com/
  • https://www.khabaronline.ir/
فصلنامه46-بند «فورس ماژور»

بند «فورس ماژور» (قوه قهریه) در قراردادهای بین ایران و ایتالیا

توصیه‌هایی به بازرگانان ایرانی در باب اپیدمی ناشی از «ویروس کرونا»

شیوع «ویروس کرونا»، برای مدت زمانی طولانی تأثیربسیار شدید براقتصاد، تجارت و روابط بازرگانی بین المللی وارد آورده و خواهد آورد.

موارد تأثیر این اپیدمی بر روابط و قراردادهای بازرگانی ناهمگن است، لیکن ویژگی مشترک در تأخیر و حتی عدم امکان شرکتهای ایتالیائی و ایرانی در انجام تعهدات آنان (اعم از تأمین کالا و یا ارائه خدمات) می‌باشد.

در شرایط اضطراری همانند شرایط موجود، بازرگانان و کارآفرینانی که در موقعیت عدم امکان انجام تعهدات قراردادی خود واقع می‌شوند، بطور معمول به  بند «فورس ماژور» یا (قوه قهریه) متوسل خواهند شد.

فصلنامه46-بند «فورس ماژور»
مفهوم «فورس ماژور Force Majeure” در حقوق بین‌الملل

بطور کلی می توان گفت که اصل حقوقی «فورس ماژور»  تقریبا درهمه کشورها از جمله ایتالیا و ایران به رسمیت شناخته شده است.

بطور اخص، طبق ماده 1256 بند 1 قانون مدنی ایتالیا، امکان نقض تعهد در صورتی که انجام آن از جانب طرف متعهد، بعلت ایجاد موقعیت اضطراری غیر ممکن باشد ، پیش بینی می‌شود.

ماده 229 قانون مدنی ایران مقرر می‌دارد، که در صورتیکه طرف متعهد، بعلت واقعه‌ای اضطراری و اجتناب ناپذیر که خارج از اراده او باشد، نتواندبه تعهداتش عمل کند، نمی‌توان او را مسئول و پاسخگوی ضرر و زیان وارده به طرف مقابل محسوب نمود.

در سطح بین‌المللی، ماده 7.1.7 اصول «یونیدروا UNIDROIT» (یکسان‌سازی حقوق خصوصی)، مقرر می‌نماید که طرف غفلت کننده از مسئولیت خود معاف گردد، مشروط بر اینکه عدم رعایت تعهد بعلت شرایط خارج ازچارچوب و امکان کنترل او و بهنگام عقد قرارداد، برای او غیرقابل پیش‌بینی بوده باشد. اصلی مشابه بوسیله ماده 79 کنوانسیون وین سال 1980 در مورد فروش کالا در سطح بین‌المللی  پیش‌بینی می‌شود.

با این حال لازم است که بین قراردادهای منعقد شده قبل از پخش خبر وجود ویروس، که انجام نشده، و قراردادهای منعقد شده پس از آنکه طرفین می باید از وجود ویروس و گسترش سریع آن آگاه بودند، تفاوت قائل شد.

در حالت اول، شرایط «فورس ماژور» می‌تواند، بصورت تئوریک، از سوی طرفی که خود را قادر به انجام تعهداتش نمی‌بیند، مطرح گردد.

لیکن، در صورتیکه قراردادی پس از انتشار خبر مبنی بر شیوع و گسترش اپیدمی در سطح جهانی، منعقد گردد، از آنجاکه به هنگام انعقاد قرارداد از رویداد آگاهی داشته و یا می‌باید، با توجه و تعمق بیشتر آگاهی می‌داشت، هیچیک از طرفین نمی‌تواند مسئله «فورس ماژور» را عنوان نماید، در نتیجه در چنین حالتی، طرف متخلف باید مسئول شناخته شود و خسارت را پرداخت نماید.

فصلنامه46-بند «فورس ماژور»
توصیه‌های عملیاتی

از دیدگاه صرفاً عملیاتی، موارد زیر توصیه می‌شود:

  1. درصورت شروع مذاکرات جدید و یا عقد قراردادهای جدید با شرکت‌های ایتالیایی، متن قراردادی تنظیم کنید که به تفصیل موارد «فورس ماژور» و راه حل‌های متعاقب آن را مشخص نماید، و یا در صورتیکه چنین قراردادی از پیش تنظیم شده باشد، قراردادی برای تحویل چند نوبتی تنظیم نمایید.
  2. با توجه به فوق‌العاده حساس بودن موضوع، از بکار بردن بندهای استاندارد اجتناب کنید، و بصورت کامل موارد «فورس ماژور» و پیامدهای آن را مقرر نمایید.
  3. اگر شرکت ایتالیایی که باید از آن کالایی و یا مبلغی پرداختی دریافت کنید، موقعیت «فورس ماژور» را مطرح کند، از او بخواهید تا گواهینامه «فورس ماژور» صادره اتاق‌های بازرگانی ایتالیا را برای شما ارسال کند.
  4. در صورتیکه شرکت ایرانی قرارداد عرضه محصولات غذایی (مانند زعفران، خشکبار، گوشت و غیره…) با یک مشتری ایتالیایی داشته باشد و طرف ایتالیایی سرویس را بعلت ترس از خطر سرایت عفونت نپذیرد، طرف عرضه کننده باید گواهینامه‌هایی در اثبات اینکه کالا بشدت تحت کنترل و آزمایشات لازم در ایران قرار گرفته فراهم آورد تا قادر باشد به طریق مؤثری طرف مقابل را وادار به پذیرفتن خدمات موضوع قرارداد نماید.
  5. اگر شرکت ایرانی هنوز در شرایط اضطراری به دلیل «اپیدمی کرونا» نباشد و از این رو هنوز بصورت تئوریک قادر به انجام تعهدات خود باشد، باید، به نشانه حسن نیت، به طرف قرارداد ایتالیایی خود اطلاع دهد که در کشور مبتلا به اپیدمی بسر می‌برد و احتمال بروز شرایطی که اجرای صحیح تعهدات قرارداد را غیرممکن کند، غیر قابل پیش‌بینی است (به فرض اینکه شرکت ایرانی باید کالا را در ایتالیا تحویل بگیرد، لیکن بعلت انسداد در حمل و نقل قادر به انجام اینکار نباشد)؛
  6. جمع‌آوری و حفظ هرچه بیشتر مستندات در مورد وضعیت اپیدمی، اثرات آن و غیره… (مقالات، گزارشات و سرویس‌های خبری و سایر موارد مشابه) که ممکن است روزی در صورت اختلاف حقوقی مورد نیاز باشد.

و از نقطه نظر عملی، به برخی از شرایط متداول و برخی توصیه‌ها در این زمینه، اشاره می‌شود:

مورد 1: یک شرکت ایرانی که محصولاتی (مانند مواد اولیه یا مواد غذائی) به یک خریدار ایتالیایی عرضه می‌کند، بعلت اپیدمی دیگر قادر به انجام سفارشات و یا انجام خدمات خود نیست.

در چنین شرایطی توصیه می‌شود که  از پیش و در فاصله زمانی کافی، در رعایت اصل حسن نیت، طرف مقابل را در مورد احتمال عدم عرضه کالا مطلع نمایید.

دراین اطلاعیه، توصیه می‌شود که دلایل شرایطی که «فورس ماژور» از آن ناشی شده یا ناشی خواهد شد ذکر گردد (مانند مسدود شدن حمل و نقل، مسدود شدن گذرگاه‌های مرزی، متوقف شدن تولید، عدم تأمین محصولات از جانب کارپردازان، کمبود مواد، و غیره…) ، تا که هیچگونه سهل‌انگاری مطرح نشود.

حتی در صورت یک تأخیر ساده نیز توصیه می‌شود که مراتب را فوراً به طرف مقابل اعلام کنید.

همچنین مناسب خواهد بود که در پشتیبانی از آنچه که گفته شد اسنادی از قبیل مقالات روزنامه، اقدامات مربوطه دولتی یا محلی، فراهم نمایید. بعلاوه، بجا خواهد بود که سعی کنید با شرکای تجاری خود در مورد راه حل‌های مشترک، عادلانه و معقول به توافق برسید.

مورد 2: یک شرکت ایرانی از کارپردازان ایتالیایی خود اطلاعیه‌ای دریافت می‌کند که درآن، با مطرح نمودن موقعیت «فورس ماژور»، آنان اعلام می‌دارند که دیگر قادر به انجام تعهدات قراردادی خود نیستند.

شرکت ایرانی باید از آنان اسناد تأیید کننده بخواهد: در حقیقت، اینکه کارپردازان بعلت انتشار ویروس شرایط کلی بحرانی را مطرح نمایند، کافی نیست، بلکه باید شواهد مستند جامع و دقیق ارائه دهند.

در واقع، سهل‌انگاری از جانب شرکت ایتالیایی (مانند عدم کفایت موجودی، ارزیابی غلط در جدی بودن عفونت و غیره…)، شرایط «فورس ماژور» را بی‌اعتبار نموده و او را مسئول عدم انجام تعهدات و در نتیجه موظف جبران خسارات وارده به شرکت ایرانی می‌داند.

فصلنامه46-صنعت بسته بندی در جهان

صنعت بسته‌بندی در جهان

بسته بندی بسیار فراتر از پوششی پلاستیکی ،کاغذی و یا فلزی برای یک محصول است. بسته بندی در کنار شکوفایی خلاقیت، یکی از ابزارهای بسیار مهم برندینگ می باشد.

نیاز به بسته بندی از زمانی آغاز شد که انسان در غارها و پناهگاه‌های دائمی سکنا گزید و مجبور بود غذا و نوشیدنی را از محل‌های مختلف جمع‌آوری و به محل سکونت خود بیاورد، این نیاز منجر به اختراع اولین نوع از محصولات بسته بندی شد. در ابتدا این بسته بندی‌ها معمولاً از موادی بود که در طبیعت یافت می‌شد و قابلیت حمل و جابه‌جایی غذا و آب را داشت. با گذشت زمان در نقاط مختلف دنیا بسته بندی شکل‌های پیشرفته‌تری به خود گرفت. مردم از مواد متفاوتی برای بسته بندی و حمل محصولات استفاده کردند و با پیشرفت تکنولوژی و گسترش ارتباطات، محصولات بسته بندی شکل چندمنظوره به خود گرفتند. برآورد شده که بسته بندی‌های چوبی و شیشه‌ای قدمتی5000ساله دارند. در سال 1823 اولین بسته بندی فلزی ثبت اختراع شد. قوطی‌های کنسرو امروزی از دهه 1900 شروع به استفاده شد، در همین زمان مقوا و ورق کارتن سازی تبدیل به یکی از مهم‌ترین مواد محصولات بسته بندی گردیدند. پلاستیک که جدیدترین ماده بسته بندی است، در دهه 1800میلادی کشف و بعد از جنگ جهانی دوم، محصولات بسته بندی پلاستیکی عرضه شدند. در سال 1946 اولین دئودرانت در بطری پلاستیکی وارد بازار شد، سپس پلی‌اتیلن در سال 1977 ظهور پیدا کرد و به دنبال آن بطری های PET به سرعت جایگاه ویژه‌ای را برای خود پیدا کردند.

با پیشرفت تکنولوژی، مواد مورد استفاده این صنعت بهبود یافت، موادی که مناسب‌تر و اقتصادی‌تر از گذشته بودند.
در قرن بیستم، شیشه، فلز، پلاستیک، کاغذ و مقوا دیگر فقط مواد اولیه‌ای برای حمل و نقل و ذخیره سازی نبودند. صنعت بسته بندی با استفاده از این مواد و تکنولوژی روز، تولیدات جدیدی ارائه داد که شرکت‌ها و تولیدکنندگان کالا با استفاده ازآن، محصولات خود را تبلیغ، و برای سیاست‌های فروش برنامه‌ریزی می‌کردند و می‌دانستند این صنعت جزء لاینفک شبکه پیچیده بازاریابی محصول است.

از آن زمان تا کنون با توجه به تغییر رفتار مشتریان، صنعت بسته بندی دچار تغییراتی شده است. مشتریان امروزی در بسته بندی محصولاتشان و مخصوصا بسته بندی‌های محصولات غذایی به دنبال 3 نکته اساسی هستند: راحتی در خرید، آسودگی در مصرف و سهولت هنگام حمل و نقل. توزیع کنندگان محصولات نیز علاوه بر این موارد، از بسته بندی محصولات انتظار طول عمر بالا در قفسه محصولات را دارند. با در نظر گرفتن این نیازها، شرکت های چاپ و بسته بندی سراسر دنیا در تلاش هستند با رعایت استانداردها جایگاه خود را در این صنعت ارتقاء دهند.

کشورهای پیشرو در صنعت بسته بندی

   در بین کشورهای جهان آمریکا، ژاپن و چین بزرگترین بازارهای بسته‌بندی را دارند، که براساس آمارها حجم بازارهای بسته‌بندی تنها در این سه کشور بیش از 220 میلیارد دلار برآورد می‌شود و این در حالی است که ایران هیچ سهمی از بازار پرسود صنایع بسته بندی در جهان ندارد.

   کشورهای پیشرفته دنیا در حوزه بسته بندی به سمت بسته‌بندی‌های هوشمند و کیسه‌های انعطاف پذیر پیش رفته و بسیاری از محصولات را در بسته بندی‌های فلزی ارائه نکرده و بسته بندی های چند لایه انعطاف پذیر با طول عمر بالا جایگزین این نوع بسته بندی شده است.

   بازار اروپا علی رغم داشتن وسعت، یکی از کندترین بازارهای بسته بندی در جهان طی چند دهه آینده خواهد بود. صنایع تبدیلی در اروپا برای حفظ سهم خود از بازار باید به شدت تلاش کنند. بنابراین فرصت های واقعی رشد در مناطق دیگری پدیدار خواهد شد و این مکان ها جایی جز مناطقی که از تولید ملی ناخالص سریع برخوردارهستند، نخواهد بود.

فصلنامه46-صنعت بسته بندی در جهان

مصرف بسته بندی دقیقا با سرانه تولید ناخالص ملی در ارتباط است و نقش بازارهای رو به ظهور در اقتصاد جهانی با گام های بلند ایفا خواهد شد.طبق برآورد بانک جهانی در دهه گذشته تنها در چین سرانه تولید ناخالص ملی سه برابر شده است.
منابع متعدد پیش بینی می کنند که تولید ناخالص ملی در بخش هایی از هند طی 10 تا 15 سال آینده به طرز خیره کننده ای رشد خواهد داشت. ورود به این بازار پررقابت نیازمند شجاعت، درایت، دانش و سرمایه می باشد، اما وظیفه ای محال نیست. اگر نخواهید از صفر شروع کنید واسیر تکنولوژی نامناسب و غیرقابل انعطاف نباشید، تکنولوژی مناسب قابلیت ورود به بازار جهانی بسته بندی را دارد، قابلیت ورود به بازاری که در حال تجربه تغییرات شتابنده تکنولوژیک است.

صنعت بسته بندی در ژاپن

   ژاپن کشوری است که با وجود تأثیرات فراوانی که از فرهنگ غرب گرفته، همچنان اصالت خود را حفظ و به عنوان پدیده‌ای که پیشرفت بسیاری در کلیه زمینه‌ها داشته، مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. از آنجا که طراحی بسته بندی یکی از زیر شاخه‌های بسیار مهم در طراحی گرافیک می باشد، طراحان ژاپنی با حفظ اصالت و سنت های بومی در این حوزه بسیار موفق هستند و علاه بر طراحی جذاب، با بهره گیری از جدیدترین و پیشرفته ترین ماشین آلات و تجهیزات از هر دو بازوی علم و نوآوری در این صنعت پر سود پیشتاز هستند.

   بر اساس آخرین آمار اعلام شده ژاپن 127 میلیون نفر جمعیت دارد و در آمد سرانه آن بیش از 44 هزار دلار اعلام شده است. براساس آمارها ژاپن در سال 2017 میلادی 1357 میلیارد “ین ژاپن” در بخش چاپ بسته بندی تنها برای مصرف داخلی فروش داشته است.
  با نگاهی به این رقم متوجه جایگاه استراتژیک چاپ بسته بندی در کشور ژاپن خواهیم شد، صنعتی که در آوردگاه مهم نمایشگاهی، یکی از مهمترین نمایشگاه های چاپ و بسته بندی جهان که توجه ویژه ای به ارایه تکنولوژی در آن می شود و 13مارس 1973 در توکیو کار خود را آغاز کرد، چهره نوین خود را به نمایش خواهد گذاشت و این فرصت مغتنمی برای دست‌اندرکاران صنعت چاپ و بسته بندی ایران خواهد بود که با تکنولوژی های جدید و متفاوت این بخش از جهان آشنا شوند.

   بی‌تردید نگاه هوشمندانه اتحادیه صادرکنندگان به بازارهای گوناگون صنعت چاپ و بسته بندی در دنیای تکنولوژی آینده‌ای متفاوت را برای این صنعت در منطقه و جهان رقم خواهد زد.

   نمایشگاه بسته بندی ژاپن TOKYO PACK  که توسط انجمن فناوری بسته بندی ژاپن پشتیبانی و هر دو سال یک بار برگزار می شود، پس از گذشت بیش از 50 سال، به بزرگترین نمایشگاه بسته بندی یکپارچه ژاپن تبدیل شده است. به عنوان یکی از نمایشگاه های برتر جهانی بسته بندی ، نمایشگاه بین المللی بسته بندی توکیو نه تنها در ژاپن، بلکه توجه مستمر از سوی دست اندرکاران صنعت بسته بندی جهان را نیز به خود معطوف نموده است.

صنعت بسته بندی در آمریکا

سهم بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر از کل صنعت بسته‌بندی آمریکا (177 میلیارد دلار) حدود 19 درصد است که دومین بخش بزرگ این صنعت پس از بخش مربوط به تولید کارتن بسته‌بندی و بیش از بطری‌ها و انواع بسته‌بندی‌های سخت می‌باشد. قابلیت‌های ارائه شده توسط بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر، منجر به افزایش سهم آن از 17 درصد در سال 2000 به 19 درصد در سال 2019 شد.

به جز سال 2001 به دلیل حادثه 11 سپتامبر و سال 2009 به دلیل رکود اقتصادی، این صنعت طی بیست سال گذشته هر ساله به طور پایدار در حال پیشرفت بوده است. این میزان از رشد، با نوآوری در فناوری و محصولات، نفوذ بیشتر در بازار به خصوص بازارهای جدید و سازگاری با تغییرات بازار، ممکن شد. طبق این گزارش، رشد سالانه صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر بین سال‌های 2018 تا 2019 برابر با 2.2 % بوده است که کمتر از رشد کلی تولید ناخالص داخلی در سال 2019 یعنی 2.3 درصد می‌باشد.

حدود 79 هزار نفر در امریکا در صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر مشغول به کار هستند. بیشترین بخش این صنعت را کارخانه‌های کوچک تا متوسط با درآمد سالانه 75 میلیون دلار تشکیل می‌دهند. بسته‌بندی انعطاف‌پذیر شامل تولید کاغذ، پلاستیک، فیلم، فویل آلومینیوم و ترکیب این مواد یعنی کیسه‌ها، بسته‌بندی پاکتی، برچسب، آستر، پاکت، رول و سایر محصولات انعطاف‌پذیر می‌باشد.

فصلنامه46-صنعت بسته بندی در جهان
صنعت بسته بندی در چین

امروزه بیشتر برندها و سازندگان مطرح اروپایی خود در کشور چین دارای کارخانه‌ بوده و یا با ماشین سازان چینی مشارکت دارند تا محصولات خود را در آن کشور تولید کنند.

اگرچه این روند تولید فقط به منظور کاهش هزینه مورد استفاده قرار می گیرد، اما ناخواسته چینی‌ها را در نوع تکنولوژی و مدیریت غربی‌ها آگاه و صاحب ایده و اندیشه می‌سازد و این خود از دلایل هموار کردن راه چینی‌ها برای ورود بیشتر به بازارهای جهانی و به ویژه بازارهای اروپایی و غربی است.

 چاپ سبز، دیجیتالی شدن ماشین‌آلات و ارتباطات، راهبری چاپ دیجیتال، اتوماسیون و رشد نیازها و توجه و تقاضا برای محصولات بهتر، بویژه در چاپ بسته‌بندی از مواردی هستند که در این دسته‌بندی جای می‌گیرند و بازیکنان اصلی در این بازار هر روز قوی‌تر می‌شوند.

 نمایشگاه چاپ و بسته بندی بین المللی چین در شانگهای Pro Pack، اهمیت نوآوری، ارتقاء، گردآوری و توسعه این صنعت در برابر پیشینه تسریع انتشار اطلاعات و توسعه غالب چاپ سبز را مورد توجه قرار می دهد. این رویداد، دستاوردها و روند پیشرفت صنعت چاپ در سال های اخیر و همچنین قدرت فناوری چاپ را به نمایش می گذارد. نمایشگاه چاپ و بسته بندی چین با ارائه یک جایگاه عالی برای صنعت جهانی چاپ جهت به نمایش گذاشتن، تبادل اطلاعات و انجام معاملات، نیازهای غرفه داران و نیز بازدیدکنندگان را پاسخ می دهد. نمایشگاه چاپ چین در آستانه تبدیل شدن به یک رویداد بین المللی موفق در میان رویدادهای صنعت چاپ چین و سراسر آسیا قرار دارد.

فصلنامه46-صنعت بسته بندی در جهان
صنعت بسته‌بندی در اروپا

  در سال 2013، رشد ارزش سالانه بسته‌بندی‌ های انعطاف‌پذیر ،تا ½ درصد به نسبت 5 درصد 2011 دچار کاهش شده است، که این خود رقم خیلی بالایی است. نیاز ضعیف‌تر خریداران بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر در واکنشی به فروش راکد غذاهای بسته‌بندی شده برای کاهش هزینه‌های انبارداری را می‌توان یکی از علت‌های این کاهش برشمرد. بعلاوه پیشرفت صنعتی قادر بود تا از تکرار فشارهای تورمی تجربه شده در سال 2011 ، هنگامی که هزینه فیلم‌های پلاستیکی، فویل و کاغذ، مرکب و چسب به‌ طرز محسوسی افزایش یافت، جلوگیری کند.

صنعت بسته بندی در حالی که توسعه متعادلی در بزرگترین بازار اروپا،‌ آلمان تجربه می کند در کشورهایی همچون انگلستان و فرانسه، به دلیل خطراتی که در محیط زیست ایجاد می شود دارای رشد اندک یا حق رشد منفی می باشد، البته در کشورهای جنوب اروپا همچون ایتالیا، اسپانیا، یونان و پرتقال شاهد سیر نزولی معنادار بوده‌ایم. از سوی دیگر، در بازار ترکیه، روسیه و لهستان رشدی دو برابر میانگین اروپا در این موضوع ارزش بازار داشته‌ایم .

یکپارچگی و ادغام ، موضوع مهم دیگری است که باعث تغییر ساختار صنعت شده است.

 بیست درصد از فروش صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر در اروپا،  توسط شرکت‌هایی با تملک شخصی انجام می‌پذیرد.

مهمترین سازمان در صنعت بسته بندی
سازمان جهانی بسته بندی

https://www.worldpackaging.org/

سازمان جهانی بسته بندی در سال 1968 در توكیو به وجود آمد و هم اكنون دارای 52 عضو در همه قاره های جهان است، هدف اصلی این سازمان جذب اعضای بیشتری از سطح جهان و اشتراك گذاری علم صنعت بسته بندی می‌باشد.

در همه كشورهای جهان مشابه چنین سازمانی وجود دارد.

بسته بندی یكی از مهمترین عوامل در صادرات و تولیدات هر كشوری است و کلیه تولیدات یك كشور باید در یك بسته بندی مشخص ارائه شوند و در واقع تاثیری كه بسته بندی بر تولید ناخالص داخلی دارد بیانگر تاثیر آن بر اقتصاد جهان است و معمولا 2 تا 3 درصد تولید ناخالص  كشورها مربوط به صنعت بسته بندی است بنابراین اهمیت اشتراك‌گذاری “دانش صنعت بسته بندی” برای همگان روشن می شود.
این سازمان غیرانتقاعی بوده و اهداف تجاری ندارد و ماموریت دارد تا این دانش را در كشورهای مختلف به اشتراك بگذارد.

سازمان جهانی بسته بندی حامی رشد كشورها و آموزش این دانش در سطح جهان است و برای اشتراك گذاری طراحی، بسته بندی و نوآوری آن در كشورهای مختلف تلاش می كند.

در حال حاضر یكی از نقاط تمركز این سازمان جهانی به جز بسته بندی، پایداری محیط زیست است با این دیدگاه که انسانها باید منابع زمین را به گونه ای مدیریت نمایند تا نسل های آینده در 1000 سال دیگر نیز بتوانند از آنها استفاده کنند. یك تولید كننده باید قادر باشد مقداری از منابع تولیدی را به محیط زیست بازگرداند و نقش خود را به عنوان یك عنصر مسئولیت پذیر در قبال کره زمین نشان دهد.

 امروزه جهان سمت بسته بندی‌های پایدار پیش می رود که در آن استانداردهای جدیدی برای بسته بندی کالاها در نظر گرفته شده بدین معنی که بسته بندی های قابل بازیافت وتجزیه پذیر در طبیعت بازار بهتری را از کشورهای مقصد صادراتی در اختیار خواهند گرفت.

منابع:
  • http://af.gasser-ad.com/
  • https://vitrinnet.com/
  • https://www.thesisword.ir/
  • http://www.karamamachine.com/
  • https://www.partcarton.ir/
  • https://pivazh.ir/
  • http://www.qudsonline.ir/
  • https://www.tahlilbazaar.com/
  • http://www.newdesign.ir
فصلنامه46-بسته‌بندی زعفران

بسته‌بندی زعفران در ایران

ظاهر یک محصول برای خریداران اهمیت بسیاری دارد؛ بسته بندی به عنوان ویژگی ظاهری محصول به هنگام خرید، مورد توجه اکثر مشتریان قرار گرفته و همچون حلقه ای میان تولیدکننده و مصرف کننده قرار گرفته و نقش بسیار مهمی در تصمیم گیری مشتریان در زمان خرید داشته و  وسیله ای برای شناخت و تمایز محصول، ایجاد مزیت رقابتی و ابزاری قدرتمند و موثر بر تصمیم خرید مصرف کنندگان است.

محققان بر این باورند که ۷۰ درصد خریداران در زمان خرید، تصمیم به انتخاب یک محصول می گیرند و ۳ ثانیه ابتدایی معرفی محصول به مشتری، ثانیه های طلایی جهت جلب توجه خریدار به شمار می روند، در این میان رنگ، طرح و مدل بسته بندی می تواند نقش مهمی در فرآیند خرید ایفا نماید. از نظر علم بازاریابی، بسته بندی روشی جذاب برای انتقال اطلاعات در مورد ویژگی های محصول به مخاطب بوده و باعث جلب توجه وی می شود.

بسته‌بندی در صنایع غذایی ارزش‌های افزوده برای محصول ایجاد کرده و محصول را از صدمات فیزیکی و صدمات ناشی از تأثیر آب و هوا، اکسیداسیون و رطوبت حفظ می‌کند و مانع از دست رفتن ارزش غذایی می‌شود.

سازمان جهانی استانداردسازی ISO و سازمان‌های معتبر و ملی استاندارد کشورهای پیشرفته گام‌های مهمی در تدوین استانداردهای بسته‌بندی و مشخصات فنی آن برداشته‌اند.

امروزه طراحی یک بسته بندی با رنگ، شکل و جنس خاص در بازارهای رقابتی اهمیت فراوانی پیدا نموده چرا که باعث ایجاد ارتباطات با مشتری و برندسازی می شود. بازاریابان و طراحان انواع بسته بندی نیز همواره باید خواسته و نیاز مصرف کنندگان را مورد توجه قرار دهند.

تنوع بسته بندی

 بسته بندی به طور کلی شامل دو نوع می‌باشد: بسته‌بندی درونی و بسته‌بندی بیرونی. محصول در نهایت در بسته بندی بیرونی قرار می گیرد، این نوع بسته بندی نقش مهمی در جلب توجه مشتریان دارد و گاهی آن را “فروشنده ی خاموش” می نامند، بسته بندی خلاقانه همچنین کیفیت و دوام محصول را افزایش می دهد. طراحی یک بسته بندی مناسب باید در مصرف کننده ایجاد آرامش نماید پس هنگام طراحی مدل و نوع بسته بندی باید به تسهیل در باز و بسته کردن ظرف بسته بندی، نگهداری آسان و … توجه نمود، تنوع در سایز بسته بندی نیز بر ایجاد حس خوب در مخاطب اثر می گذارد.

بسته بندی زعفران

زعفران یکی از محصولات مهم کشاورزی است که بسته بندی آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. بسته بندی زعفران اگر مطابق با سلیقه و مورد پسند مصرف کنندگان باشد باعث افزایش فروش و رضایت مندی مشتریان خواهد شد. همچنین به علت گرانی قیمت و لوکس بودن این محصول، بسته بندی مناسب می تواند در حفظ عطر، رنگ  و کیفیت آن تأثیر بسیاری داشته باشد.

نحوه بسته بندی

پس از برداشت، جداسازی و خشك كردن زعفران، زمان بسته بندی فرا می رسد؛ زعفران به دلیل حساسین بالا مراقبت های خاصی که نیاز دارد باید درون ظروف بسته بندی مناسب قرار گیرد. این ظروف می تواند شامل ظروف شيشه اي، قوطي هاي پلي اتيلني و يا پاكتهاي آلومينيومي لايه دار باشد. در طراحی ظروف بسته بندی زعفران، باید این ویژگی را مد نظر داشت که از میان تمام بسته بندی ها، در ظروف شیشه ای، ظروف پلی اتیلن وپلی استایرن ویژگیهای كیفی زعفران همچون رنگ، طعم و عطر زعفران بیشتر هنگام ترابري و صادرات زعفران نیز بايد پس از بسته بندي، جهت جلوگيري از فشرده شدن، آن را داخل كارتن و یا در جعبه هاي چوبي يا فلزي قرار داد تا از آسیب های ناشی از حمل و نقل جلوگیری شود.

به گزارش ایسنا در حال حاضر، ایران حدود ۲۳۰ تن از تولید جهانی این محصول را دارا است. صادرات زعفران ایران دارای سهم ۷۰ درصدی در ارزش صادرات این محصول در کل جهان، ۲.۶ درصد ارزش کل صادرات بخش کشاورزی ایران و یک درصد ارزش کل صادرات غیرنفتی کشور طی سال‌های اخیر بوده و بر همین اساس این ادویه مهم، به‌عنوان محصول مهم صادراتی کشاورزی کشور دارای ارزش بالایی است.

طبق اظهار نظر دست اندرکاران و کارشناسان این محصول، امروزه توجه به بسته‌بندی و درجه‌بندی محصول تولیدی در بازارهای داخلی و خارجی اهمیت بسیاری پیداکرده و بایستی ضمن شناسایی عوامل تأثیرگذار بر بسته‌بندی زعفران، مشکلات، کاستی‌ها و نقاط ضعف آن شناسایی شده و رفع شود چراکه برخی از واسطه‌ های بین‌المللی، زعفران را فله‌ای به برخی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس (عمدتاً امارات) یا کشورهای اروپایی (عمدتاً اسپانیا) فروخته و آن کشورها پس از بسته‌بندی های زیبا و مدرن، آن را در بازارهای جهانی عرضه کرده و ارزش‌افزوده بالایی به دست می‌آورند.

در همین زمینه، محققانی از دانشگاه تربت‌حیدریه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن عوامل مؤثر بر صادرات زعفران با تأکید بر برند و بسته‌بندی مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

برای انجام این مطالعه، محققین فوق، پرسش‌نامه‌ای تخصصی را آماده کردند که در آن ۳۶ معیار فرعی در سه گروه اصلی میزان تولید، میزان صادرات و فرآوری مورد توجه قرار گرفت. این پرسش‌نامه سپس در اختیار متخصصان فنی و کارشناسان مرتبط با تولید و فروش زعفران قرار داده شد تا از این طریق داده‌های مورد نیاز تحقیق به دست آیند. این اطلاعات، سپس با استفاده از روش‌های علمی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند.

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، فرآوری، صادرات و تولید به ترتیب رتبه اول تا سوم را ازلحاظ اهمیت اثرگذاری بر ارزآوری محصول زعفران به خود اختصاص دادند و مهمترین عوامل عدم موفقیت صادرات این محصول بشرح زیر عنوان شدند:

  1. عدم وجود برند ملی ( فقدان نام تجاری)
  2. تقلب در تولید
  3. فعالیت انفرادی زعفران کاران
  4. فقدان شرکتهای تعاونی
  5. بسته بندی نامناسب

نتایج بررسی ها نشان داد مهم‌ترین و اساسی‌ترین شاخص تأثیرگذار بر روی ارزآوری زعفران، فرآوری است که در دو گروه بسته‌بندی و برند مورد بررسی قرار گرفت. در راستای فرآوری، بعضی از موارد مانند ثبت یک برند ملی به‌نحوی‌که نماد و شناخت زعفران ایران در جوامع بین‌الملل باشد، بشدت حائز اهمیت است.

همچنین در حیطه بسته‌بندی زعفران، رعایت استانداردهای جهانی، شکیل بودن بسته‌بندی، باب میل و سلیقه مشتریان بودن، طراحی زیبا و مشتری‌پسند نقش بسزایی در پیشبرد فروش ایفا می کند.

فصلنامه46-بسته‌بندی زعفران

اما وقتی چهار کلمه “بسته بندی+زعفران+ایران+اسپانیا” را در گوگل جستجو می کنیم بیش از 100 گزارش با این مضمون وجود دارد که :

در کشور ما فقدان بسته‌بندی مناسب باعث شده زعفران ایران به صورت فله به کشورهایی چون اسپانیا و امارت متحده عربی صادر و در آنجا پس از بسته‌بندی مجدد و مناسب با قیمت گران‌‌تری به کشورهای دیگر ارسال شود.

این “بسته بندی مناسب” چیست که در اسپانیا و امارات و امریکا بلژیک و … وجود دارد، اما ایرانِ عصر جدید، با انبوهی از ماشین آلات و شبکه گسترده دانش و فنون از آن محروم است؟!

شاید حفاظت و نگهداری از کالا اصلی‌ترین هدف از بسته‌بندی باشد، اما عاملی تأثیرگذار برای جلب رضایت مشتری در ‌خصوص تازگی مواد غذایی و تضمین کننده سلامت آن فارغ از فصل و مکان است. علاوه بر عملکردهای اصلی بسته‌بندی، عملکردهای بعدی از جمله اطلاع‌رسانی درباره محصول، سهولت استفاده، ترویج و تبلیغ، مسئولیت اقتصادی و زیست‌محیطی را نیز برعهده دارد.

وقتی برای پی بردن به راز بسته بندی ستاره های بازار جهانی زعفران، بسته بندی مارکهای مطرح را بررسی می کنیم در کمال حیرت به تکنولوژی پیچیده برنمی خوریم! همه مواد اولیه و ماشین آلات بسته بندی و متخصصین طراحی صنعتی و طراحی گرافیک و هرآنچه به چشم می آید در ایران به وفور یافت می شود!

با نگاهی به بسته بندی 10 مارک تجاری مطرح در بازار جهانی زعفران، نمایان می شود که مسئله ضعف در بسته بندی نیست.

اهمیت و ضرورت بسته بندی هیچگاه از سوی فعالان بازار و همچنین تولیدکنندگان درک نشده و بصورت یک کار جانبی، غیر لازم و حتی رفع تکلیف به حساب آمده است. با توجه به اینکه این صنعت در زیرشاخه‌های مختلفی همچون قالب‌سازی، لفاف‌های پلاستیکی و کاغذی، ظروف شیشه‌ای، بسته‌بندی فلزی، چاپ و برچسب، کارتن و مقوا و موارد دیگر را در بر می‌گیرد و همگی هم در کشور فعال هستند، می توان نتیجه گرفت نگاه جامع و اصولی به آن نشده است.

صادرات از فروش متفاوت است. فروش تصادفی، یکباره، خلاص شدن از انبار و موجودی، صادرات محسوب نمی شود. صادرات یک تفکر است. برای تصاحب یک بازار باید فکر کرد، تحقیق بازار کرد، استراتژی و برنامه ریزی داشت. صادرات را بدون برنامه ریزی بلند مدت دنبال می کنیم، معمولا در گمانه زنی و در هراس از ریسک و سرمایه گذاری بسر می بریم. در همین حین شرکت هایی هستند که در غیاب برنامه ریزی ما، روی برنامه ریزی بلند مدت سرمایه گذاری می کنند.

این نگاه به صادرات متأسفانه در مورد بسیاری از کالاهای اصیل و ذی قیمت ایران صادق است کالای ارزشمند را بدون نظارت بر ارائه و جایگاه سازی برای آن، به امان خدا به دست هر خریداری می سپاریم.

فصلنامه46-بسته‌بندی زعفران
فصلنامه46-بسته‌بندی مواد غذایی

بسته‌بندی مواد غذایی

عدم وجود المان‌های تصویری راهنما و جذاب روی بسته بندی‌ها درعمده فعالیت‌های آن، همواره یکی از چالش‌های پیش روی این هنر، از جمله موانع رشد اصولی آن در میان طراحان بوده است.

اگرچه صنعت بسته‌بندی در چند دهه اخیر جایگاهی شایسته در میان طراحان آن یافته و شناخت عامه جامعه نسبت به محدوده عملکرد این فن افزایش پیدا کرده است، اما طراحی بسته‌های متنوع حرکت همسان با فراگیر شدن آن، به استثناء چند موضوع محدود، را نداشته و در دیگر شاخه‌ها، فعالیت‌ها کند و اندک بوده‌اند.

هرچند در امر بسته‌بندی، فرمول‌ها و قواعدی وجود دارند که در زمان لازم به کار گرفته می‌شوند ولی از آنجا که این قواعد در ارتباط با موضوع و مخاطب شکل می‌گیرند و در زمان خاص، ممکن است معنای جدید و متفاوت پیدا کند، طراح بعضاً این نکات را از حالت فرمول‌های لازم‌الاجرای ریاضی خارج و بر اساس موضوع و مخاطب، آنها را تعریف‌ و به کارمی‌گیرد.توضیح دیگر آنکه در چگونگی انتخاب عوامل تصویری و نوشتاری هر طرح به فرهنگ و جغرافیای هر منطقه باید توجه کرد.

بسته‌بندی جزء لازم و ضروری یک محصول است که شناساندن و نگهداری محصول را اززمان تولید تا هنگام مصرف بر عهده دارد. علم طراحی بسته‌بندی شامل دانش، هنر و فناوری محافظت از محصول بجهت نگهداری، انبارش، انتقال و توزیع، ذخیره، فروش و استفاده از آن می‌باشد، به گونه‌ای که از سویی در حین تولید تا مصرف به محتوای محصول و از سوی دیگر به محیط زیست کمترین آسیب وارد گردد. بسته‌بندی شامل مراحل طراحی، ارزیابی، و تولید بسته‌ها می‌شود و بطور بسیار جامعی بر زندگی ما سایه افکنده، بطوری‌که حضور آن در اطراف ما کاملا مشهود است. از اقلام مواد غذایی و دارویی، تا کالاهای مصرفی و لوازم خانگی و کالاهای صنعتی و استراتژیک، مانند محصولات پتروشیمیایی، همه با بسته‌بندی مرتبط هستند.

وظیفه اصلی بسته‌بندی محافظت از کالا است. بسته‌بندی با برچسب‌های استاندارد این امکان را به ما می‌دهد تا متوجه شویم چه نوع محصولی داخل بسته قرار دارد و شرایط حفظ و نگهداری آن چگونه است. سازمان جهانی استاندارد (ISO) و سازمان‌های معتبر و ملی استاندارد کشورهای پیشرفته گام‌های مهمی در تدوین استانداردهای بسته‌بندی و مشخصات فنی آن برداشته‌اند. طراحی بسته‌بندی شامل طراحی فیزیک بسته بندی و گرافیک آن است و درحال حاضر به نظر می رسد باید زیر گروه طراحی محصول باشد، به گونه‌ای که به طراحی بسته بندی به عنوان جزئی از کمپین عملیات طراحی محصول نگریسته شده که باید همپای آن آغاز شده و پایان یابد.

فصلنامه46-بسته‌بندی مواد غذایی
اهداف بسته‌بندی

محافظت فیزیکی – اشیاء قرار داده شده درون بسته نیاز به محافظت در برابر سایر عوامل مانند ضربه، لرزش، فشار، حرارت و غیره… دارند.

لایه و مانع محافظتی – محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب، گرد و خاک ، اشعه ماورابنفش و…، در بسته‌بندی مد نظر قرار می‌گیرند. عدم نفوذپذیری بسته، یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی بسته‌بندی است. در بعضی از بسته‌ها از ماده جذب‌کننده اکسیژن برای کمک به طول عمر بسته و به ویژه محصول داخل آن استفاده می‌شود. فشار هوای تعدیل شده یا کنترل شده نیز در بعضی از بسته‌های غذا گنجانده شده‌است.

حفظ کیفیت محتویات داخل بسته و طولانی کردن عمر آن یکی از مهم‌ترین وظایف بسته‌بندی است.

اطلاع رسانی – اطلاعاتی مانند نحوه انبارش و استفاده از محصول، ترابری، چگونگی حذف یا نابود کردن بسته‌ها یا محصولات بر روی بسته‌های چاپ شده و یا توسط برچسب آنها درج می‌شوند. تمامی محصولات غذایی، دارویی، پزشکی و شیمیایی بسته‌بندی باید با استانداردهای معتبر بین‌المللی مطابقت داشته و در برخی موارد با قوانین بین‌المللی یا منطقه‌ای یا انجمنی مانند FDA  IMDG code  و… مطابقت داشته باشند.

بازاریابی – بسته‌بندی‌ها و برچسب‌ها می‌توانند توسط بازاریابان برای ترغیب مشتریان بالقوه برای خرید محصول استفاده شوند. مدت زمان مدیدی است که طراحی بسته نقش یک نماد بیرونی ثابت و مهم را ایفا می‌کند. ارتباطات بازاریابی و طراحی‌های گرافیکی برای نما دادن به بسته، که در اکثر موارد به عنوان ثقل اصلی فروش می‌باشد، بکار برده شده‌اند.

ایمنی – بسته‌بندی نقشی مهم و اساسی در کاهش ریسک امنیتی برای سلامت محموله دارد. بسته‌ها با پوشش مقاومتی مناسب بهتر می‌توانند در کاهش آسیب و هم‌چنین جلوگیری از دستبرد به محصول مطلوب واقع شوند.

بسته‌ها می‌توانند برای کاهش خطر دستبرد و دسترسی غیر مجاز به کالا، سازماندهی و مهندسی شوند: ساختار بعضی از بسته‌ها برای جلوگیری از دسترسی غیر مجاز عایق مقاومتی دارند و بعضی نیز دارای مهر و لاک برای جلوگیری از بازشدن و دستبرد می‌باشند. بسته‌ها همچنین می‌توانند شامل ابزارهایی مانند بسته‌های زنگ‌دار و یا برچسب‌های RFID باشند.

سهولت – بسته‌ها باید ویژگی‌هایی را به همراه داشته باشند که باعث سهولت در توزیع، جابه‌جایی، نمایش، باز و بسته نمودن دوباره، فروش، استفاده مجدد از آن شوند.

بسته‌بندی به سیستم هماهنگی اطلاق می‌شود که هدف از آن آماده‌سازی کالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبارش ، فروش و مصرف باشد  و شامل یک عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری است که در بنیادی‌ترین شکل خود، کارکردهای محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی و فروش را شامل می‌شود و درواقع نوعی عملکرد خدماتی است که به خودی‌خود نمی‌تواند وجود داشته باشد زیرا به یک کالا نیازمند است .اگر کالایی وجود نداشته باشد بسته‌بندی نیز وجود نخواهد داشت.

فصلنامه46-بسته‌بندی مواد غذایی
فصلنامه46-بسته‌بندی مواد غذایی
عوامل مؤثر بر بسته‌بندی

۱- الزامات :

کیفیت مناسب

سازگاری بسته با محصول

الزامات شرایط محیطی (خصوصاً از لحاظ ایمنی)

سازگاری با طبیعت و محیط زیست

۲- محافظت و نگهداری در برابر:

آسیب‌های مکانیکی

 توزیع

مدت زمانی که انبارمی شود

3- آسیب‌های شیمیایی:

اکسیداسیون

فراریت

فاسد شدن

اثر متقابل بسته و محصول

آسیب‌های محیطی

میکروبی، حشرات، حیوانات آلوده

مشخصات و اطلاعات

جاذبه‌های بازار

راحتی مصرف‌کننده

انواع بسته‌بندی

بسته‌ها انواع متفاوت دارند. برای مثال یک بسته انتقالی یا بسته توزیعی نوعی از بسته‌بندی است که برای حمل در کشتی و جابه‌جایی در فروشگاه‌ها استفاده می‌شود. بعضی مواقع بسته‌ها را بر اساس لایه موجود و عملکرد به دسته‌های اولیه، ثانویه و… تقسیم می‌کنند.

بسته‌بندی اولیه – معمولاً کوچک‌ترین واحد توزیع یا بکارگیری است و اولین لایه در برگیرنده محصول است که در تماس مستقیم با محصول می‌باشد و آنرا در بر می‌گیرد

بسته‌بندی ثانویه – خارج از بسته‌بندی اولیه است، می‌تواند برای گروه‌بندی کردن بسته‌های اولیه مورد استفاده قرار گیرد.

بسته‌بندی سوم – برای حمل در کشتی و توزیع عمده بکار گرفته می‌شود.

این سه نوع بسته‌بندی به عنوان راهنمای کلی ارائه شد، رده‌بندی‌های زیر می‌تواند مثالی از انواع بسته‌بندی و ساختارهای آن باشد.

روکش‌دار

بطری‌ها

محافظ‌های بادکنکی

قوطی‌ها

پاکت

کیف‌های پلاستیکی

بسته پوست

پیچیدنی‌ها

جعبه‌ها

کارتن‌ها و کارتن‌پلاست‌ها

بسته‌های کوچک مقوایی

حمل کننده‌های چرخ‌دار

کانتینر حجیم میانی

کانتینر

بشکه

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران

صنعت بسته‌بندی در ایران

صنعت بسته‌بندی ترکیبی از علم، هنر و فن‌آوری است. بسته‌بندی محصولات در عین اینکه باید استحکام کافی برای محافظت از کالا را داشته باشد، باید با طراحی زیبای محصول و خلاقیت به کار رفته در آن توجه مشتریان را به کالا جلب کند. بنابراین صنعت بسته‌بندی توانمندی زیادی در رشد کسب و کارها و بهبود و رشد برند آن‌ها دارد. بسته‌بندی حضور پررنگی در زندگی امروزه ما داشته و مواد غذایی و دارویی،کالاهای مصرفی روزانه، کالاهای خانگی و کالاهای صنعتی و استراتژیک همگی با آن مرتبط می‌باشند.

هدف نهایی بسته‌بندی محافظت از محصول برای نگهداری، انبار، توزیع و در نهایت فروش آن است. فرآیندی که شامل طراحی بسته، ارزیابی، تولید و در نهایت بسته‌بندی می‌شود.

بسته‌بندی هر محصول استانداردهای خاص خود را داشته و برچسب‌های استاندارد روی بسته‌بندی به مشتریان اعلام می‌کند چه نوع محصولی داخل بسته‌بندی است و شرایط نگهداری آن چگونه است. سازمان جهانی استاندارد (ISO) سازمانی است که استانداردهای بسته‌بندی و مشخصات فنی بسته را به صورت بین‌المللی تدوین کرده است.

صنعت بسته‌بندی در ایران با وجود گستردگی و اهمیتی که دارد، متولی خاصی در دولت به منظور رسیدگی به حقوق آن برخوردار نیست و به دلیل عدم تمرکز در کشور در جلسات تخصیص بودجه دولت، سهمی برای این بخش در نظر گرفته نمی‌شود. ضمن آنکه انجمن صنفی بسته‌بندی هم مزید بر علت شده و مانع دیگری برای پیگیری خواسته‌های بازیگران این صنعت است.

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران

همانطور که گفته شد، یکی از چالش‌هایی که صنعت بسته‌بندی با آن مواجه است، پراکندگی این صنعت است. این مسئله در عین اینکه باعث می‌شود دولت نتواند به مسائل این حوزه به صورت متمرکز بپردازد، بلکه باعث بروز چالش‌هایی در بین صنعتگران این حوزه نیز می‌گردد. به عنوان مثال دغدغه‌ها و مسائلی که بخش کارتن با آن روبه‌رو است، نه تنها هیچ شباهتی به خواسته‌ها و اهداف بخش پلاستیک ندارد، بلکه گاه حتی در تضاد با آن است. رقیب بودن این بخش‌ها با یکدیگر هم دلیل دیگری شده تا صنعت بسته‌بندی نتواند به نقطه نظر مشترکی در حوزه فعالیت خود برسد.

بنابراین به نظر می‌رسد تنها راه حل ممکن، تشکیل صنف‌هایی با واحد جزء باشد. به این معنی که صنعت بسته‌بندی کارتن، چاپ بسته‌بندی، ماشین‌سازان بسته‌بندی، جعبه‌سازان بسته‌بندی، تولید کنندگان ظروف پلاستیکی، فلزی، شیشه‌ای و صنعت بسته‌بندی پلاستیک هر کدام صنف وتشکل مخصوص به خود را داشته باشند.

در حال حاضر چالش‌های زیادی پیش روی این صنعت وجود دارد و با وجود درک اهمیت آن در بین مردم و تولیدکنندگان و کسب و کارهای تولیدی، هنوز استراتژی مشخص و هدفمندی برای تعیین مسیری مشخص در جهت پیشرفت خود ندارد.

شیوه مصرف، عاملی تعیین کننده در انتخاب روش بسته‌بندی

بسته‌بندی یک مفهوم مطلق نیست، یک مفهوم نسبی است؛ بدینصورت که ذات و کیفیت آن وابسته به موارد دیگری می‌باشد. موارد بسیاری پیش آمده که طراح، طرح ایده‌آلی از بسته‌بندی را در ذهن تصور کرده و پیوسته در حال تطبیق همه موارد با آن است، بدون آن که واقعیت و امکانات موجود را در نظر بگیرد و یا اینکه آیا اصولا چنین چیزی لازم است.

در بسیاری از پروژه‌ها برای انتخاب بسته‌بندی مناسب کالا، سرگردانی وجود دارد. مشکل اغلب این است که صاحبان پروژه‌ها نمی‌دانند اصولا از کجا باید شروع کرد. اظهار نظرهای گوناگونی وجود دارد که گاه متضاد با یکدیگر نیز هستند. هر گروه بسته‌بندی را از منظری دیده و تفسیر می‌کند. صاحبان کالا در میان نکته‌های علمی که از هر طرف در خصوص مهمترین اصول و محور طراحی و یا انتخاب بسته‌بندی مناسب مطرح می‌شود، سرگردان گشته و تشخیص محور اصلی برای یک بسته‌بندی اصولی بسیار دشوار می‌باشد.

به طور کلی برای مقوله بسته‌بندی دو نظریه از بقیه نظرات بیشتر مورد اعتنا قرار می‌گیرند:

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران

1- تغییر ذائقه بازار و مصرف کننده:
در این نظریه بسته‌بندی باید مانند یک مصلح اجتماعی وارد عمل (بازار) شده و بسیاری از کج سلیقگی‌ها را اصلاح کند.
2- تمرکز کامل بر مصرف‌کننده و دفاع از وی:
در این نظریه تمامی تصمیمات با توجه به نظر مصرف کننده و جذب و جلب نظر وی اتخاذ می‌گردد.

تفاوت این دو نظریه در دنبال کردن واقعیات و منطق است که در نظریه دوم بیشتر یافت می‌شود، زیرا بخش‌های واقعی و قابل توجه نظریه اول را در دل نظریه دفاع از مصرف کننده (نظریه دوم) می‌توان دید.

بسته‌بندی برای مصرف کننده است. بسته‌بندی نمی‌تواند و نباید علیه مصرف کننده وارد عمل شود. هر گاه با بسته‌ای رو به رو شدید که واقعا شما را دچار مشکل کرد، مطمئن باشید آن بسته‌بندی ایراد دارد. بسته‌ای که برای مصرف توسط افراد عادی و در مواقع معمولی تهیه و عرضه شده اگر به راحتی باز نشود یعنی مشکل دارد. حتی اگر تولیدکننده آن به این بهانه متوسل شود که سخت باز شدن آن به دلیل حفاظت بیشتر از کالا و سلامت آن می‌باشد!

همان طور که سخت‌گیری‌ها و مراقبت‌های بی مورد و زیاده از حد در تربیت افراد نتیجه معکوس دارد، یک بیسکویت یا شکلات نیز نمی‌تواند به بهانه حفظ سلامت چنان بسته‌بندی شود که برای باز کردن آن به قیچی، چاقو و یا دندان نیاز باشد. همچنین نمی‌توان در بسته‌بندی هر محصول، به دنبال ظرافت و زیبایی بود. هیچ کس یک تکه گوشت را کادوپیچی نمی‌کند.

آن موردی که این روزها کمتر یافت شده و به ندرت مورد توجه قرار می‌گیرد تناسب و تعادل است. زیبایی در تناسب است. تناسب، عقل و منطق را نوازش کرده و باعث استراحت مغز انسان می‌شود. حتی آنان که بیشتر انتخاب‌هایشان از روی احساس است، تناسب را درک کرده و جذب آن می‌شوند. واکنش‌های نهایی مصرف کننده نسبت به کالاهای خریداری شده از بازار بر پایه منطق است. اگر مصرف کننده از طعم، بو، عملکرد، دسترسی و یا ظاهر یک کالا راضی نباشد، برای خرید مجدد آن برند تمایلی نخواهد داشت و ترجیح می‌دهد برند دیگری را امتحان نماید. احساسی‌ترین انتخاب‌ها نیز اگر نتیجه‌ی دلخواه و منطقی به همراه نداشته باشند می‌توانند به شکست و نفرت از آن انتخاب منجر شوند.

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران

یکی از کلیدهای رسیدن به منطق و تناسب در بسته‌بندی کالا، مطالعه در روش مصرف کالای مورد نظر توسط مصرف کنندگان اصلی آن است. بررسی روش مصرف داروها، خوراکی‌ها، قطعات صنعتی، پوشاک و تقریبا همه‌ی کالاهای مصرفی یکی از عوامل تعیین کننده در نحوه بسته‌بندی کالاهاست. حتی رعایت الزامات حفاظتی کالا در حمل و نقل و بارگیری و تخلیه نیز نمی‌تواند بهانه‌ای برای نادیده گرفتن چگونگی مصرف کالا باشد. روش باز کردن بسته، حجم و تعداد دفعات مصرف، نوع مصرف (خوردن، ریختن، پوشیدن و …) و به طور کلی آن چه که به مصرف کالا مربوط می‌شود، پاسخ‌هایی هستند به پرسش‌های ما در زمینه چگونگی خلق یک بسته‌بندی موفق.

سایر اصول و روش‌ها و نظریات در زمینه‌ی‌ بسته‌بندی، در واقع وظیفه تکمیل کردن و پشتیبانی حرکتی را دارند که بر پایه رضایت تخیلی مصرف کننده از مصرف کالا شکل گرفته است. هدف رضایت مصرف کننده است. کودک، جوان، پیر، باسواد و بی‌سواد، کشوری و لشگری، سیاست‌مدار و عامی و

دانشمند و خلاصه همه اقشار جامعه مصرف کننده کالاهای مورد نیاز خود هستند و در این راستا وظیفه‌ی بسته‌بندی خدمت توام با جلب رضایت همه اقشار جامعه است.

اهداف اصلی بسته‌بندی

از اهداف اصلی بسته‌بندی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • عدم نفوذپذیری: بسته‌بندی باید کالا را در برابر عواملی مثل ضربه، فشار، حرارت، سرما، رطوبت، یا حتی موارد حساس‌تری مانند اکسیژن، اشعه فرابنفش و یا گرد و خاک محافظت کند. بنابراین در این صنعت، عدم نفوذپذیری یکی از اصلی ترین اهداف می‌باشد. محافظتی که باعث از بین رفتن کیفیت کالای داخل آن نشود.
  • اطلاع رسانی: معمولا روی بسته‌بندی محصولات برچسب‌ها و یا نمادهایی چسبانده یا چاپ می‌شوند که به مشتریان اطلاعات مهم و مورد نیاز آن‌ها را درباره طریقه جابه‌جایی بسته، دما و شرایط نگهداری آن و یا حتی شیوه صحیح نابودسازی بسته و کالا را ارائه می‌دهند. برچسب‌های استانداردی که برای تولید کالا اخذ گردیدند نیز روی بسته‌بندی آن چاپ می‌شود.
  • بازاریابی: ترغیب مشتریان به خرید و جلب توجه آن‌ها به محصول یکی از اصلی‌ترین مشخصه‌های بسته‌بندی است. گاه طراحی ثابت بسته‌بندی، برای مشتریان نمادی از نوستالوژی و آشنایی به همراه دارد و گاه برخی طرح‌های خلاق و نوآورانه منجر به فروش چند برابر یک محصول می‌شود. در طراحی بسته‌بندی محصولات، در کنار علم و فن‌آوری بسته‌بندی، از دانش بازاریابی و هنر گرافیک هم استفاده می‌شود.
  • حمل و نقل آسان: بسته‌بندی کمک زیادی به جابجایی و انتقال راحت محصولات می‌کند. حمل و نقل و در عین حال انبارداری محصولات در بسته‌بندی‌های مشخص بسیار راحت‌تر انجام می‌گیرد.
  • ایمنی: همانطور که اشاره شد، اصلی‌ترین هدف بسته‌بندی محافظت از کالاست. بسته‌ها با پوشش حفاظتی مناسب می‌توانند ضامن کیفیت محصول و سلامت آن باشند و از دستبرد به کالا نیز جلوگیری کنند.
فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
بسته‌بندی در ایران

در ادامه برای آشنایی بیشتر با صنعت بسته‌بندی ایران، بخش‌های مختلف این حوزه اقتصادی را به صورت جزیی‌تر بررسی می‌کنیم:

صنعت بسته‌بندی کارتن

صنعت بسته‌بندی کارتن در ایران پراکندگی بسیار زیادی دارد. تولید کارتن ساده و راحت بوده ولی حمل و نقل آن به مناطق دور مقرون به صرفه نیست. لذا واحدهای تولیدی کارتن‌سازی در تمام کشور پراکنده هستند و تا به امروز هیچ نهاد و سازمانی آمار دقیقی از تعداد و مشخصات آن‌ها و یا حجم تولیداتشان ارائه نکرده است. با این همه طبق برخی آمارهای غیررسمی بیشتر از 4 هزار واحد تبدیل ورق کاغذ به کارتن در سطح کشور به صورت پراکنده فعالیت می‌کنند. بسیاری از آن‌ها به جای کارخانه‌های صنعتی، واحدهای تولیدی بوده و گاه در روستاها نیز فعالیت دارند.

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
صنعت بسته‌بندی نایلون

تولید کیسه‌های پلاستیکی و صنعت نایلون‌های بسته‌بندی بخش دیگری از پراکندگی اقتصاد بسته‌بندی را در کشور نشان می‌دهد. این صنعت که تولید نایلون، سلفون و بسته‌های پلاستیکی را به عهده دارد، بسیار رو به پیشرفت و گسترش بوده و وابستگی به مصرف آن هر روز بیشتر احساس می‌شود، چرا که مصرف پلاستیک رو به افزایش است و صنایع بیشتری برای بسته‌بندی محصولات خود پلاستیک را جایگزین کارتن کرده‌اند. هرچند که تعداد تولیدکنندگان حوزه بسته‌بندی پلاستیک از حوزه کارتن کمتر است (ماشین‌آلات و دستگاه‌های بسته‌بندی مورد استفاده این صنعت گران قیمت است و در نتیجه سرمایه‌گذاری کمتری هم در این حوزه انجام می‌گیرد.) با این حال، میزان نیاز روزافزون به پلاستیک باعث شده تا این صنعت هم در گستردگی و تنوع به پای صنعت تولید کارتن برسد.

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
صنعت بسته‌بندی فلز و شیشه

در مقابل بسته‌بندی کارتن و پلاستیک، صنعت بسته‌بندی فلز و شیشه تنوع کمتری داشته و واحدهای تولیدی بسیار کمتری در این حوزه دارند. صنعت بسته‌بندی مصنوعات فلزی و شیشه‌ای نیز به صورت یکنواخت و یکسان در سطح کشور توزیع نشده‌اند، این مسئله باعث شده تا تولیدکنندگان، کالاهایی که نیاز به بسته‌بندی فلزی و یا شیشه‌ای دارند را یا تولید نکنند و یا راهی برای بسته‌بندی این قبیل کالاها توسط پلاستیک و یا کارتن بیابند تا نیاز به بسته‌بندی فلزی نداشته باشند. این مسئله ممکن است منجر به فروش بسته‌بندی‌های فلزی و شیشه‌ای به صورت فله شود که سرانجامی بجز ضرر و زیان برای فعالان این حوزه به همراه نخواهد داشت.

صنعت بسته‌بندی فلز و شیشه

در مقابل بسته‌بندی کارتن و پلاستیک، صنعت بسته‌بندی فلز و شیشه تنوع کمتری داشته و واحدهای تولیدی بسیار کمتری در این حوزه دارند. صنعت بسته‌بندی مصنوعات فلزی و شیشه‌ای نیز به صورت یکنواخت و یکسان در سطح کشور توزیع نشده‌اند، این مسئله باعث شده تا تولیدکنندگان، کالاهایی که نیاز به بسته‌بندی فلزی و یا شیشه‌ای دارند را یا تولید نکنند و یا راهی برای بسته‌بندی این قبیل کالاها توسط پلاستیک و یا کارتن بیابند تا نیاز به بسته‌بندی فلزی نداشته باشند. این مسئله ممکن است منجر به فروش بسته‌بندی‌های فلزی و شیشه‌ای به صورت فله شود که سرانجامی بجز ضرر و زیان برای فعالان این حوزه به همراه نخواهد داشت.

صنعت چاپ بسته‌بندی

صنعت چاپ بسته‌بندی در سال‌های اخیر از اقبال خوبی برخوردار بوده و توانسته خود را به سطح مناسب و قابل قبولی از کیفیت و کمیت برساند. از آنجایی که در سال‌های اخیر تقاضا برای این دسته از خدمات افزایش یافته و کسب و کارها سفارش‌های متنوعی برای چاپ بسته‌بندی محصولات خود دریافت داشته‌اند، واردات دستگاه‌های چاپ رونق گرفته و در حال حاضر دستگاه چاپ نه تنها برای رفع نیاز داخلی موجود بوده، بلکه تولیدکنندگان به راحتی می‌توانند به صادرات این ماشین‌آلات نیز روی بیاورند.

اما این حوزه برای بسیاری که به تازگی در آن ورود کرده‌اند، جدید است و این افراد نیاز بازار و دانش مورد نیاز پیشرفت در این حوزه را کسب نکرده‌اند. بنابراین همان اندازه که صنعت چاپ می‌تواند منجر به درآمدزایی شود، ظرفیتی برای ورشکستگی و خسران زیاد برای تولیدکنندگان این حوزه را نیز دارد.

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
صنعت چاپ بسته‌بندی

صنعت چاپ بسته‌بندی در سال‌های اخیر از اقبال خوبی برخوردار بوده و توانسته خود را به سطح مناسب و قابل قبولی از کیفیت و کمیت برساند. از آنجایی که در سال‌های اخیر تقاضا برای این دسته از خدمات افزایش یافته و کسب و کارها سفارش‌های متنوعی برای چاپ بسته‌بندی محصولات خود دریافت داشته‌اند، واردات دستگاه‌های چاپ رونق گرفته و در حال حاضر دستگاه چاپ نه تنها برای رفع نیاز داخلی موجود بوده، بلکه تولیدکنندگان به راحتی می‌توانند به صادرات این ماشین‌آلات نیز روی بیاورند.

اما این حوزه برای بسیاری که به تازگی در آن ورود کرده‌اند، جدید است و این افراد نیاز بازار و دانش مورد نیاز پیشرفت در این حوزه را کسب نکرده‌اند. بنابراین همان اندازه که صنعت چاپ می‌تواند منجر به درآمدزایی شود، ظرفیتی برای ورشکستگی و خسران زیاد برای تولیدکنندگان این حوزه را نیز دارد.

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
فن‌آوری نانو در بسته‌بندی

پیشرفت در بسته‌بندی هوشمند برای افزایش عمر مفید محصولات غذایی، هدف بسیاری از شرکت‌ها می‌باشد. سیستم‌های بسته‌بندی با فن‌آوری نانو قادر خواهند بود پارگی‌ها و سوراخ‌های کوچک را با توجه به شرایط محیطی (مانند تغییرات دما و رطوبت) ترمیم و یا با تغییر رنگ بسته‌بندی، مصرف کننده را از فساد ماده غذایی آگاه سازند. به عنوان مثال، بسته‌بندی‌های مواد غذایی می‌تواند شامل رشته‌ای از نانو حسگرها باشد که نسبت به گازهایی که از مواد غذایی فاسد آزاد می‌شوند، به شدت حساس بوده و تغییر رنگ دهند. این تغییر رنگ، علامت واضحی از سلامت یا فساد ماده غذایی است.

فن‌آوری نانو می‌تواند در مواردی مانند افزایش مقاومت نفوذ در پوشش‌ها، افزایش ویژگی‌های دیواره‌ها (مکانیکی، حرارتی، شیمیایی و میکروبی)، افزایش مقاومت در برابر گرما، گسترش ضد میکروب‌های فعال و سطوح ضد قارچ، کارساز باشد. چشم اندازهای مالی فن‌آوری نانو در صنایع بسته‌بندی بسیار امیدوارکننده می‌باشند. صنعت بسته‌بندی هوشمند از آنچه پیش‌بینی شده بود پیش‌تر رفته و نشانه‌های تکامل آن به خوبی پیداست.

بسته‌بندی مواد غذایی

بسته‌بندی محصولات غذایی علاوه بر شرایط عمومی حاکم بر صنعت بسته‌بندی، شرایط خاص خود را دارد. صنعت بسته‌بندی مواد غذایی نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا گسترده است و از جمله صنایعی است که سبک زندگی مدرن به آن نیاز فراوان دارد.

در موضوع بسته‌بندی مواد غذایی علاوه بر اینکه کالا برای نگهداری، توزیع و بازاریابی آماده می‌شود، با مسئله‌ای به نام بهداشت بسته‌بندی مواجه هستیم. رعایت بهداشت در تمام حوزه‌های بسته‌بندی چه غذایی و چه غیر آن عاملی است که باید مورد توجه قرار گیرد، لیکن در زمینه بسته‌بندی مواد غذایی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

بسته‌بندی مناسب مواد غذایی استاندارد باید دارای شرایط زیر باشد:

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
  • قابليت پذيرش چاپ بر روی بسته‌بندی
  • قابليت استفاده در ماشين‌هاي لفاف
  • قابليت دوخت در حرارت روی بسته
  • شکل‌پذيری به کمک باد، خلا و يا فن‌آوری‌های حرارتی
  • شفافيت و درخشش سطح بسته برای رضايت و جلب نظر مشتری
  • کنترل در انتقال رطوبت و بخار آب
  • کنترل در انتقال ساير گازها مانند دی اکسید کربن، اکسیژن و نیتروژن
  • تحمل تغيير درجه حرارت هنگام انبارداری، جابجایی و فروش
  • نبود مواد سمی در جنس بسته‌بندی
  • ارزان و به صرفه بودن بسته‌بندی
  • مقاومت در مقابل ضربه و فشارهای خارجی
فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران

در بسته‌بندی‌های مواد غذایی خشک مهم‌ترین مساله جلوگیری از ورود رطوبت و بخار آب به داخل بسته است. مورد دیگری که در تمام بسته‌بندی‌های غذایی رعایت می‌گردد، شفافیت بسته‌بندی محصول است، بطوریکه حتی اگر تمام بسته‌بندی به صورت شفاف نباشد، معمولا حداقل بخشی از بسته‌بندی شفاف است و در آن از طلق یا پلاستیک استفاده می‌شود. چرا که مشتریان خرید محصولات غذایی علاقه دارند داخل بسته‌بندی کالا را بررسی کرده و از کیفیت آن مطمئن شوند.

برای هر کدام از نیازهایی که صنعت بسته‌بندی مواد غذایی به آن احتیاج پیدا می‌کند، دستگاه، ماشین‌آلات و یا فن‌آوری منحصر به فردی در نظر گرفته شده است. هر کدام از انواع مواد غذایی ویژگی خاص خود را داشته که باعث می‌شود هر محصول بسته‌بندی ویژه خود با تمام مشخصه‌های یک بسته‌بندی استاندارد را داشته باشد. این فن‌آوری‌ها در زیر معرفی شده اند:

  • ورق‌های جذب کننده اکسیژن برای کندکردن فرآیند اکسیده شدن چربی‌ها در محصولاتی که چرب هستند.
  • ورق‌های خوراکی عایق بین محصولات داخل بسته برای کندکردن روند انتقال رطوب بین اجزای تشکیل دهنده یک ماده غذایی درون بسته‌بندی که هر کدام فعالیت شیمیایی متفاوتی دارند.
  • ورق‌های جذب کننده دی اکسید کربن.
  • ورق‌های جذب کننده بوی نامطبوع، چه از بیرون بسته به داخل و بالعکس.
  • ورق‌های حساس به مایکرویو که در صورت افزایش دما و گرم شدن محیط باد می‌کند و مواد غذایی داخل بسته را حرارت می‌دهد. این ورق‌ها در بسته‌بندی موادی مثل سیب‌زمینی نیمه آماده، نان‌های صنعتی و نیمه صنعتی و یا ذرت نیمه آماده کاربرد دارند. نشانگر انجام فرآیند مایکرویو روی این بسته‌بندی‌ها چاپ شده است.
  • ورق‌های منتشر‌کننده بخار آب درون بسته به بیرون.
فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
صنایع بسته‌بندی مواد غذایی در ایران

همانگ.نه که گفته شد صنعت بسته‌بندی در ایران بسیار پراکنده بوده، لیکن این مساله در عین اینکه چالش‌هایی را برای متصدیان و مسئولان این بخش به وجود آورده، مزایایی هم به همراه داشته است. در ایران کارخانه‌های تولید بسته‌بندی زیادی فعالیت می‌کنند که به بخش‌های زیر قابل تقسیم هستند:

  • کارخانه یا واحد تولیدی بسته‌بندی کارتن
  • کارگاه‌ها یا کارخانه‌های چاپ بسته‌بندی
  • فروشندگان یا تولیدکنندگان ماشین‌آلات و دستگاه‌های بسته‌بندی
  • کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی جعبه‌سازان بسته‌بندی
  • تولیدکنندگان ظروف پلاستیکی
  • تولیدکنندگان ظروف فلزی
  • تولیدکنندگان ظروف شیشه‌ای
  • کارخانه‌های تولید بسته‌بندی‌های پلاستیک
فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران

با توجه به تمرکز بیشتر سرمایه داران و تولیدکنندگان ایرانی در پایتخت، حضور حداکثری این صنایع در این محدوده از کشور قابل پیش‌بینی و طبیعی به نظر می‌رسد.

نحوه توزیع جغرافیایی کارخانه‌های صنایع بسته‌بندی در ایران

بسیاری از کارخانه‌های صنایع بسته‌بندی در همه‌ی بخش‌ها در استان تهران راه‌اندازی شده و فعالیت می‌کنند. همچنین تعداد زیادی از این واحدهای تولیدی بسته‌بندی در حد فاصل مسیر تهران تا قزوین و در ادامه آن رشت و در نهایت تبریز مستقر هستند.

پس از تهران و محدوده جغرافیایی پایتخت، کارخانه و واحدهای تولیدی صنعت بسته‌بندی در مناطق جنوب کشور بیشتر از همیشه مورد نیاز است. در این خطه تولیدات کشاورزی زیاد است و در نتیجه بسته‌بندی محصولات موادغذایی، نیازی اساسی محسوب می‌شود. اما شهرهای جنوبی کشور، همانند تهران و یا سایر شهرهای کشور، سهم زیادی از حضور این صنعتگران ندارند و در آن حوزه محدود جغرافیایی تولید نمی‌شوند. برخی ملزومات بسته‌بندی مواد غذایی همچون فیلم BOPP که بسیار هم مورد استفاده است. این در حالی است که مواد اولیه تولید این فیلم از جنوب کشور به سمت شمال حمل شده و در آنجا تولید می‌شوند. به صورت کلی سرمایه‌گذاری در جنوب کشور در این حوزه مدیریت نشده و باید مورد بررسی متولیان این صنعت قرار بگیرد.

پر رونق‌ترین منطقه از نظر تولید بسته‌بندی را می‌توان شمال کشور دانست. از استان‌های خراسان شمالی گرفته تا استان‌های مجاور دریای خزر و شمال آذربایجان، همگی فعالیت قابل توجهی در زمینه بسته‌بندی دارند. هرچند که استان‌های شمالی کشور که بخاطر نزدیکی با دریا رطوبت بالایی دارند، روند رشد بسیار کندتری را در بسته‌بندی طی کرده‌اند. استان خراسان شمالی هم با اینکه در بسته‌بندی فعال است و مواد غذایی چون زعفران و سایر محصولات کشاورزی همیشه نیازمند رشد صنعت بسته‌بندی در این بخش بوده، اما از فرصت موجود برای پیشرفت و بروز خلاقیت استفاده نشده و روند رشد آهسته‌ای دارد. البته فعالیت برخی کارخانه‌های بسته‌بندی دولتی در این منطقه جغرافیایی بر این رشد آهسته بی تاثیر نبوده است.

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران

بخش شمال غربی کشور هم به علت مجاورت با کشور ترکیه و رونق مسیر صادرات از این مرز، پیشرفت خوبی در زمینه بسته‌بندی محصولات داشته‌اند و آینده روشنی برای آنان متصور است. در مقابل بخش جنوب شرقی کشور عملا فعالیتی در زمینه بسته‌بندی نداشته و برنامه و استراتژی برای سرمایه‌گذاری در این بخش هم انجام نمی‌شود.

به صورت کلی می‌توان به آینده صنعت بسته‌بندی در ایران امیدوار بود. با افزایش تولید محصولات از هر نوع، تقاضا برای بسته‌بندی کالاها در کشور افزایش پیدا می‌کند و بهتر است پیش از هر چیز نظارت و مدیریت در این صنعت افزایش پیدا کرده تا روند رشد آن در مسیر درست خود طی شده و پیشرفت‌ها با نگاهی کارشناسی انجام گیرد.

منابع:

سرمقاله شماره 86-87 ماهنامه صنعت بسته‌بندی، رضا نورائی

bionic.blogfa.com

fararu.com

فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران
فصلنامه46-صنعت بسته‌بندی در ایران